ತುಮಕೂರು, ೧೫-೨-೦೨
ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪದವಿಯ ಈ ಗೌರವವನ್ನು ನಾನು ಬಯಸಿರಲಿಲ್ಲ ; ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅಲ್ಲದೆ ಕೊಂಚ ಸೋಮಾರಿಯೂ, ಏನನ್ನಾದರೂ ಬರೆದು ಓದಬೇಕೆಂದರೆ ಹಿಂಜರಿಯುವವನೂ, ಜನರೆದುರು ನಿಂತ ನಿಲುವಿನಲ್ಲೇ ಆಲೋಚಿಸುತ್ತಲೇ ಹೊಳೆದಂತೆ ಮಾತಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸುಖ ಕಾಣುವವನೂ ಆದ ನಾನು ಈ ಭಾಷಣವನ್ನು ನನ್ನೊಳಗೇ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ತಿದ್ದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ , ಆಡಬೇಕೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವ ಮಾತುಗಳು ಸಹಸ್ರಾರು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಸ್ತುತವಾದೀತು ಎಂದು ಆತಂಕಪಡುತ್ತ , ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ್ದನ್ನು ತಿಳಿದ ದಿನದಿಂದಲೂ ಈಗ ಇಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮೆದುರು ಮಾತಾಡಲು ನಿಂತಿರುವ ಕ್ಷಣವನ್ನು ದಿಗಿಲಿನಲ್ಲಿ ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಕಳೆದಿದ್ದೇನೆ. ಹೀಗಾಗಿ ನನಗೆ ಸಿಕ್ಕಿರುವ ಈ ಗೌರವ ಅಷ್ಟೇನೂ ನನಗೆ ಸಂಭ್ರಮ ಪಡುವ ವಿಷಯವಾಗಲಿಲ್ಲ . ಬದಲಾಗಿ, ನನ್ನನ್ನೇ ನಾನು ಶೋಧಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಧ್ಯಾನವಾಯಿತು. ಈ ವೇದಿಕೆಯಿಂದಲೇ ನಮ್ಮ ಕಾಲದ, ಯಾಕೆ ಎಲ್ಲ ಕಾಲದ, ಮಹಾಪುರುಷರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಧೀಜಿಯವರು ನಾನು ಹುಟ್ಟುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಮಾತಾಡಿದ್ದರೆಂದು ತಿಳಿದ ಮೇಲಂತೂ ‘ಶಬ್ದ ಸೂತಕ’ವಿಲ್ಲದ ನಿಜದ ಮಾತಿಗಾಗಿ ಪರದಾಡುವಂತಾಯಿತು.
ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಮಾತನ್ನು ನಾನು ಹೇಳಲೇಬೇಕು. ಹೃದಯದ ಶಸ್ತ್ರ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ , ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಕದಲಲು ಅಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಅಂಜುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯ ವಾಹಿನಿಯಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೆನ್ನುವಂತೆ ಕಂಡು ಇಲ್ಲಿ ತಂದು ನಿಲ್ಲಿಸಿದ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯರಿಗೂ ತುಮಕೂರಿನ ಮಹಾಜನತೆಗೂ ನಾನು ಋಣಿಯಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಆರೋಗ್ಯವಂತನೆಂಬ, ಯಾವ ಔಷಧದಿಂದಲೂ ಸಿಗಲಾರದ, ಭಾವನೆಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಪ್ರೀತಿ ನನಗೆ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.
೧೯೧೫ ರಲ್ಲಿ , ಅಂದರೆ, ಅದೆಷ್ಟೋ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಎಂದು ಈಗ ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ , ಶ್ರೀ ಎಚ್.ವಿ.ನಂಜುಂಡಯ್ಯನವರು ಮಾಡಿದ ಮೊದಲನೇ ಭಾಷಣವನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅವರು ಸೂಚ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಿರದ ಯಾವ ಹೊಸ ವಿಷಯವೂ ನನಗೆ ಹೇಳಲೇಬೇಕೆನ್ನಿಸುವಂತೆ ಉಳಿದಿಲ್ಲವೆನ್ನಿಸಿತು. ಆಮೇಲಿನ ಎಲ್ಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಭಾಷಣಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತ ಹೋದಂತೆ ಕನ್ನಡದ ಬಹು ದೊಡ್ಡದಾದೊಂದು ಪರಂಪರೆಗೆ ವಿನಯದಲ್ಲಿ ತಲೆ ಬಾಗುವಂತೆ ಆಯಿತು. ನಾನು ಈಗಾಡುವ ಕೆಲವು ಮಾತುಗಳು ನನ್ನ ಪೂರ್ವಸೂರಿಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಪರಂಪರೆಗೆ ಸೇರುವಷ್ಟು ಯೋಗ್ಯವಾಗಲಿ ಎಂಬ ಪ್ರಾರ್ಥನಾಭಾವದಲ್ಲಿ ಈಗ ನಿಮ್ಮೆದುರು ನಿಂತಿದ್ದೇನೆ. ನನಗಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯೊಂದು ನನ್ನ ಮೂಲಕ ಮಾತಾಡಬಹುದು ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲೇ ನಾನು ಬರಹಗಾರನಾಗಿರುವುದು ; ಇವತ್ತು ನಿಮ್ಮೆದುರು ನಿಂತು ಮಾತಾಡುತ್ತಿರುವುದೂ ಕೂಡ ಅದೇ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ.
‘ಆ ಕನ್ನಡದೊಳ್ ಭಾವಿಸಿದ ಜನಪದಂ’
ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಂದಿನ ಶ್ರೀವಿಜಯನ ‘ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗ’ದ ಕೆಲವು ವಿಚಾರಗಳು ಇವತ್ತಿಗೂ ಹೇಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿವೆ ಉಳಿದಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗೆಳೆಯ ಸುಬ್ಬಣ್ಣನವರ ಬರಹದಿಂದ ತಿಳಿದು ನಾನು ಮುಂದಿನ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. (ನೋಡಿ : ‘ಕವಿರಾಜ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ಜಗತ್ತು ’ ; ಶೆಲ್ಡನ್ ಪೊಲಾಕ್ ಬರೆದಿರುವ ಲೇಖನಗಳು)
ನಮ್ಮ ಜನಪದವು ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭವಿಸಿದ್ದು, ಮತ್ತು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಭಾವಿಸಿದ್ದು ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಎಲ್ಲ ಸಮ್ಮೇಳನಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಚಿಂತನೆಯ ಹಿಂದಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿಬಿಡಬೇಕೆಂದು ನನಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಷಯವೆಂದರೆ : ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ನಾವು ಈ ಕನ್ನಡತ್ವವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಹೋದದ್ದು ಸಂಘರ್ಷದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲ : ಅನುಸಂಧಾನದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಎಂಬುದು. ಇದು ತುಂಬ ಗಮನಾರ್ಹ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಕನ್ನಡಿಗರನ್ನು ಇತರರು ಮೆಚ್ಚುವುದಕ್ಕೂ, ನಮಗೇ ಬೇಸರದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದೊಂದು ನಮ್ಮ ದೌರ್ಭಾಗ್ಯವೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದಕ್ಕೂ ಹಿಂದೆ ಕನ್ನಡದ ತಾಳುವ ಈ ಗುಣವಿದೆ.
ತಮಿಳಿನಂತೆ ಅಲ್ಲದೆ ಕನ್ನಡ ತನ್ನ ಸದ್ಯದ ನುಡಿಗೆ ಅನಗತ್ಯವಾದರೂ ದೇವನಾಗರಿಯ ಎಲ್ಲ ಲಿಪಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಅನ್ಯಭಾಷೆಗಳ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದರಲ್ಲೇ ಇದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದೆಂದು ಸುಬ್ಬಣ್ಣ ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಮಾಷೆಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ, ಅದೇ ಮಹಾತ್ಮನಾದ ಗುಜರಾತಿನ ಗಾಂಧಿಯಾಗಿಯೇ ಇದ್ದಾನು ; ಕ್ಲಿಂಟನ್ ಕರ್ಕಶನಾಗದೆ ಬಂದು ಹೋದಾನು. ದೇಜಗೌರಿಂದ ಒಮ್ಮೆ ನಾನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡ ಮಾತಿದು : ಕನ್ನಡದ ಉಕಾರ ಕನ್ನಡದ ಕೊಂಬೇ ; ಅದನ್ನು ಲಗತ್ತಿಸಿದರೆ ಯಾವ ಶಬ್ದವಾದರೂ ಕನ್ನಡದ ಶಬ್ದವೇ ಆಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಚೇರ್ ಚೇರು ಆದಂತೆ ನಾವೀಗ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದು ಕನ್ನಡದ ಕಾನ್ಫರೆನ್ಸು.
ಸಂಘರ್ಷವಾಗದ ಅನುಸಂಧಾನದಲ್ಲಿ ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಮಾರ್ಗದ ಜೊತೆ ಕನ್ನಡದ ದೇಸಿ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆಗುಂದದಂತೆಯೂ, ಗೊಂದಲ ಹುಟ್ಟಿಸುವಷ್ಟು ಅತಿಯಾಗದಂತೆಯೂ, ಪೂರ್ವಕಾಲದ್ದು ಎಂಬ ಗೀಳಿನಿಂದಾಗಿ ಹಳಗನ್ನಡಕ್ಕೆ ಜೋತುಬೀಳದಂತೆಯೂ, ತನ್ನ ನುಡಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನುಸಂಧಾನದ ಹಿಂದಿರುವ ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನು ನಾನು ಸಾತತ್ಯ ಕೆಡದಂತೆ ಆಧುನಿಕವಾಗುವ ಪ್ರೇರಣೆಯೆಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ. ಕನ್ನಡದ ಹಿರಿಯರೆಲ್ಲರೂ,- ಬಿ‌ಎಂಶ್ರೀ, ಕುವೆಂಪು, ಕಾರಂತ, ಬೇಂದ್ರೆ, ಅಡಿಗ- ಈ ಎಲ್ಲರೂ ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರನ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹಳಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ, ಆದರೆ ಅದರ ಶೈಲಿ, ಭಾಷಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ನಮ್ಮ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲದೆಂಬ ವಿವೇಕ, ಸಂಸ್ಕೃತದ ಬಗ್ಗೆ ಗೌರವ, ಆದರೆ ಈ ಭಾಷೆ ವರ್ತಮಾನಕಾಲದ eನದಾಹವನ್ನು ತೀರಿಸಲಾರದೆಂಬ ಎಚ್ಚರ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಮ್ಮ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅತ್ಯಗತ್ಯವೆಂಬ ನಂಬಿಕೆ, ಆದರೆ ಇಂಗ್ಲೀಷಿನಿಂದ ನಾವು ಪಡೆಯುವ ಲಾಭವೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಜನಪದಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡದ ಮೂಲಕ ಸಿಗಲೇಬೇಕೆಂಬ ಆತಂಕಪೂರ್ಣವಾದ ಛಲ- ಇವು ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿಗಳಲ್ಲೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ , ಕನ್ನಡವನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣಮಾಧ್ಯಮವನ್ನಾಗಿಯೂ, ಆಡಳಿತ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿಯೂ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಒತ್ತಾಯದಲ್ಲಿ , ಭಾರತದ ಎಲ್ಲ ಸುಖ ದುಃಖಗಳಲ್ಲೂ ಪಾಲುದಾರರಾಗಿದ್ದು ತಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಆತ್ಮಾಭಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಚೈತನ್ಯ ಈವರೆಗೂ ತನ್ನ ಕನಸುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲೂ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.
ಕನ್ನಡದ ಮೂರು ಹಸಿವುಗಳು
ಅನಗತ್ಯ ಸಂಘರ್ಷದ ಹುಂಬತನಕ್ಕೆ ಎಡೆಗೊಡದಂತೆ, ಅಗತ್ಯವಾದರೆ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಹಿಂಜರಿಯದಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಕನ್ನಡದ ಚೈತನ್ಯದ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಹಸಿವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನ್ನು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಮಾತೇನೂ ಇಲ್ಲ . ಪೂರ್ವಸೂರಿಗಳ ಎಲ್ಲ ಮಾತುಗಳನ್ನೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವಾಗ ನನಗೆ ಹೊಳದದ್ದು ಇದು.
ಇವೇ ಆ ಮೂರು ಹಸಿವುಗಳು :
ಸಮಾನತೆಯ ಹಸಿವು. ನಮ್ಮ ದೇಶ ಉಳಿದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ತಲೆಯೆತ್ತಿ ಬದುಕಬೇಕೆಂಬ ಹಸಿವು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ನಮ್ಮ ಜನಪದದಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದವರು ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸವಲತ್ತುಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಹಸಿವು. ದಲಿತರಲ್ಲೂ, ಸ್ತ್ರೀಯರಲ್ಲೂ ಹುಟ್ಟಿರುವ ಸ್ವಾಭಿಮಾನದ ಹಸಿವು. ಇವೇ ಬಂಡಾಯ, ದಲಿತ ಇತ್ಯಾದಿ ಈಚಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಚಳವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುವ ಹಸಿವು ಕೂಡ.
ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಹಸಿವು. ವಚನಕಾರರಲ್ಲೂ, ಬೇಂದ್ರೆ ಕುವೆಂಪು ಪುತಿನರಂತಹ ಕವಿಗಳಲ್ಲೂ ಎದ್ದು ಕಾಣಿಸುವ ಹಸಿವು ಇದು. ಇದು ಮತೀಯವಲ್ಲ ; ಕೋಮುವಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಖಂಡಿತ ಹುಟ್ಟುವ ಹಸಿವು ಇದಲ್ಲ. ಆಧುನಿಕತೆಯ ಹಸಿವಿನ ಜೊತೆಗೇ ಈ ಹಸಿವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಾಗ, ಸರ್ವೋದಯದ ಬಯಕೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದಾಗ ಮತೀಯತೆಯ ಮಿತಿಗಳಿಂದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆ ಮೀರಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರಿಂದ ಬೇಂದ್ರೆಯವರೆಗೆ, ಈಚೆಗೆ ಎಡಪಂಥೀಯ ನಿಲುವಿನ ಹಲವು ಯುವ ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ದೇಸಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ವಾತ್ಮಕ ದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸುವ ಶೋಧವಾಗಿದೆ ಇದು.
ಆಧುನಿಕವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಹಸಿವು. ಬಿ‌ಎಂಶ್ರೀಯವರಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಗೊಂಡು, ನವ್ಯರಲ್ಲಿ ಅಧಿಕವೆನ್ನುವಷ್ಟು ಬೆಳೆದು, ಬೇಂದ್ರೆ ಕಂಬಾರರಂಥವರಲ್ಲಿ ಸಂಕೀರ್ಣರೂಪ ತಾಳಿ ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ – ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಲ್ಲೂ, ಸಾಧಕರಲ್ಲೂ, ‘ ತೇಲಿಬರುವ ಜಾಸ್ ಗಾನ / ನಮ್ಮ ಕುಣಿತಕಲ್ಲವೇನ’ ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವ, ಹೊಸಕಾಲದ ಯುವಕ ಯುವತಿಯರಲ್ಲೂ – ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಹಸಿವು ಇದು. ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯರು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸುವುದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂತೋಷ ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರು ತನ್ನ ಕಾಲದ ಹಸಿವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಪರಮಹಂಸರು ಆಳುವ ಬಿಳಿಜನರ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಕಲಿತುಬಿಟ್ಟ ಮೇಲೆ ‘ ನೌಕರಿ’ಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸರ್ವಸ್ವವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವ ಬಂಗಾಳೀ ಬಾಬಾಗಳ ಒಣಗರ್ವವನ್ನೂ ಮೃದುವಾದ ಹಾಸ್ಯದಲ್ಲಿ ಟೀಕಿಸಬಲ್ಲವರಾಗಿದ್ದರು. ಒಬ್ಬ ಯುವಕನನ್ನು ಕುರಿತು ಅವರು ಆಡಿದ ಮಾತು ನೆನಪಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ : ‘ ಓಹೋ, ಅವನು ಇಂಗ್ಲಿಷನ್ನು ಕಲಿತುಬಿಟ್ಟನೋ ? ಹಾಗಾದರೆ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಅವನು ಸಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತ, ಶಬ್ದ ಮಾಡುವ ಬೂಟ್ಸು ತೊಟ್ಟೇ ಓಡಾಡುವುದು’ ಎಂದಿದ್ದರಂತೆ. ಸಿಳ್ಳೆ ಹೊಡೆಯುತ್ತ ನಡೆದಾಡುವುದರ ನಿರ್ಭಿಡೆಯ ಯುವಸಹಜ ಸೊಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಲಿಕೆಯಿಂದ ನಾವು ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದಬಹುದೆಂಬ ಭ್ರಮೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಪರಮಹಂಸರು ಅದೆಷ್ಟು ಮನೋಜ್ಞವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ ನೋಡಿ. ( ಮೊದಲ ಎರಡು ಹಸಿವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳದಂತೆ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾದ ಈ ಹಸಿವು ಕಳೆದ ಶತಮಾನ ಕೊನೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ವಿಕಾರಗೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಮುಂದೆ ಚರ್ಚಿಸಲಿದ್ದೇನೆ.)
ಬ್ರಿಟಿಷರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಂತೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಯಲ್ಲಿ ತಜ್ಞರಾಗಬೇಕೆಂಬುದು ಕೇವಲ ಸ್ವಂತ ಉದ್ಧಾರದ ಆಸೆಯಾಗಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆಶ್ಚರ್ಯವೆಂದರೆ, ಹಾಗಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಲಿಕೆ ಕೇವಲ ಮೋಹದ, ಅಥವಾ ಸ್ವಾರ್ಥದ ಕಲಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯನ್ನೇ ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಮಾತೃಭಾಷೆಯಾಗುವಂತೆ ಯಾಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಾರದೆಂದು ತನ್ನ ಒಬ್ಬ ಸ್ನೇಹಿತರು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ತಿಯವರು, ತಮಗೆ ಸಹಜವಾದ ಮೃದು ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಗೇಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. (ನೋಡಿ: ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಭಾಷಣ, ಸಂ ೧ ) ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮಾಧ್ಯಮದ ಮೋಹ ಹರಡುತ್ತಿರುವ ಈ ವಿಕಾರಗೊಂಡ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ ಆಂಗ್ಲ’ಗೊಳ್ಳುವ ಈ ಪ್ರಯತ್ನ ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದ ಎನ್ನುವಂತಿಲ್ಲ.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪೂರ್ವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮೆಕಾಲೆಯ ಮಾನಸಪುತ್ರರೂ ಹೀಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ : ಆಧುನಿಕವಾಗಬೇಕೆಂಬ ತೀವ್ರ ಬಯಕೆಯಲ್ಲೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಜನಪರ ನಿಲುವು. ತಾವು ಕಲಿತದ್ದನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಧಾರೆಯೆರೆಯಬೇಕೆಂಬ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಹಸಿವು- ಈಗ ನಾವು ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ತಳ್ಳಿ ಬಿಡುವ ಮೈಸೂರಿನ ರಾಜಸೇವಾಸಕ್ತರಲ್ಲೂ- ಬೆಳೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಅತ್ಯಾಧುನಿಕವಾದ ಐರೋಪ್ಯ‘ ಥಿಯರಿ’ಗಳಿಗೆ ಮನಸೋತ ಎಷ್ಟೋ ಎಡಪಂಥೀಯ ಬುದ್ಧಿ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಈಚೆಗೆ ಬಹುಜನ ಸಮ್ಮುಖವಾಗಿ ಅವರವರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗುವ ಶಕ್ತಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅವರು ನಡೆಸುವ ಸಂವಾದ ಅಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ – ತಮ್ಮ ಸಮಾನರಾದ ಇತರ ‘ಥಿಯರೆಟಿಷಿಯನ್’ಗಳ ನಡುವೆ. ಇವರ ಕ್ರಾಂತಿ ಜರುಗುವುದು ಸೆಮಿನಾರುಗಳಲ್ಲಿ. ಇವರಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜ್ಞರು ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾರೆವೆಂದು ಸಂಕೋಚಪಡುವುದು ಉಂಟು.
ಜನ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿದ್ದ ಆಸ್ಥೆ ಈಗ ಯಾಕೆ ಸೊರಗಿದೆ ? ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಾಪ್ತಿಯಾದ ಮೇಲೆ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಏಕೀಕರಣವಾದ ಮೇಲಂತೂ ಯಾಕದು ಕಾಣೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ? ಎಂಬುದು ಮುಂದೆ ನನ್ನ ಚಿಂತನೆಯ ವಿಷಯವಾಗಲಿದೆ.
ನುಡಿಯನ್ನೂ ನಾಡನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿದವರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತವಾಗಿದ್ದ ಮೂರು ಹಸಿವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖ್ಯಮಾತನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು. ಮೂರು ಹಸಿವುಗಳೂ ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರ ಕಲ್ಪನಾ ಶಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಒಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚೆಂದೋ, ಇನ್ನೊಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯೆಂದೋ ಅನ್ನಿಸಿದರೂ ಸಹ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಜಾಗೃತವಾಗಿದ್ದವು. ಕನ್ನಡ ಮಾತಾಡುವ ಜನರ ಮನಸ್ಸು ಅರಳುವುದು ಕನ್ನಡದ ಮುಖೇನ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವೆಂದೂ ಇಂಗ್ಲಿಷಾಗಲೀ ಹಿಂದಿಯಾಗಲೀ ಸಂಸ್ಕೃತವಾಗಲೀ ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗದೆಂದೂ ಎಲ್ಲರೂ ಅರಿತಿದ್ದರು.
ಬಹು ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಕನ್ನಡದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲೇ ಇಂಥ ಸಮತ್ವದ ನಿಷ್ಠೆ ಜಾಗೃತವಾಗಿ ಉಳಿದು ಬಂದಿದೆ. ಪಂಪನಿಗೆ ಮನುಜ ಕುಲ ಒಂದೇ ; ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರನಿಗೆ ಪರರ ವಿಚಾರಗಳನ್ನೂ, ಮತಧರ್ಮಗಳನ್ನೂ ಸಹನೆಯಿಂದ ನೋಡುವುದು ಬಂಗಾರ ; ಕನಕನ ರಾಗಿ ಅಕ್ಕಿ ಜಗಳದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೆ ಗೆಲ್ಲುವುದು ರಾಗಿಯೇ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ವರ್ಗ ಸಂಘರ್ಷದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ವಿರಳವಾದ ಅದ್ಭುತವಾದ ಅಲಿಗರಿ ಇದು. ಬಸವರಂತೂ ‘ ಸ್ಥಾವರಕ್ಕಳಿವುಂಟು/ಜಂಗಮಕ್ಕಳಿವಿಲ್ಲ ’ ಎಂದು ಹನ್ನೆರಡನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕುರುಹಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗಿಂತ ಓಡಾಡುವ, ಹುಟ್ಟಿ ಸಾಯುವ ಮನುಷ್ಯನ ದೇಹ ಹೆಚ್ಚು ಪವಿತ್ರವಾದ್ದು ಎಂದು ತಿಳಿದವರು. ಈ ಬಗೆಯ ಆಯ್ಕೆಗಳಿಗೂ ಜನಜೀವನದ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಇಹಕ್ಕೂ ಪರಕ್ಕೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆಯುವುದಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧವಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ತಿಳಿದಿದ್ದೇನೆ.
ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ತುಂಬ ಸರಳವಾದ್ದು ; ಆದರೆ ಗಾಢವಾದ್ದು. ಕಂಡುಕೊಂಡವರಿಗೆ ವಾದಾತೀತವಾದ ಒಲಗಿನ ಸತ್ಯವಾಗಿ ಭಾಸವಾಗುವಂಥದ್ದು. ಅದೆಂದರೆ ನಾವಿರುವ ಸ್ಥಳವೇ ನಿಜವಾದ ವಿಶ್ವವೆಂಬುದು. ಮಗುವಿನ ತೆರೆದ ಬಾಯಿಯಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಯಶೋದೆಗೆ ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುವಂಥದು ಈ ವಿಶ್ವಭಾವ. ಕಾರಂತರ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ, ಕುವೆಂಪುರವರ ಮಲೆನಾಡು, ಬೇಂದ್ರೆಯವರ ಧಾರವಾಡ, ರಾವ್ ಬಹದ್ದೂರರ ಗ್ರಾಮ – ಇವೆಲ್ಲವೂ ಇಡೀ ವಿಶ್ವವನ್ನು ತಮ್ಮೊಲಗೆ ಗರ್ಭಿಸಿಕೊಂಡ ಸೋಜಿಗದ ಸ್ಥಳಗಳೇ. ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರನ ‘ಕನ್ನಡದೊಳ್ ಭಾವಿಸಿದ ಜನಪದ’ ವಸುಧೆಯ ಒಲಗಿನ ಒಂದು ಕಿರುಬಿಂದುವಾಗಿದ್ದೂ ತನ್ನ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದಂತೆ ಮಿಲ್ಟನ್, ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್, ವರ್ಡ್ಸ್‌ವರ್ತ್, ಲಾರೆನ್, ಟಾಲ್‌ಸ್ಟಾಯ್, ಎಲಿಯಟ್- ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕರ ಉಜ್ವಲ ಸಂವೇದನೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪಡದುಕೊಂಡಿತು. ಹಿಂದೆ ಕಾಳಿದಾಸನನ್ನೂ ರಾಮಾಯಣ ಮಹಾಭಾರತಗಳನ್ನೂ ಪಡೆದುಕೊಂಡಂತೆ ; ಉಪನಿಷತ್ತಿನ ಸಾರವನ್ನು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಬೆಳಸಿಕೊಂಡಂತೆ. ಭಾರತದ ಒಂದು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅಲ್ಲಮ ಇಡೀ ಭಾರತದ ತತ್ವ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ತನ್ನ ರೂಪಕ ಪ್ರತಿಭೆಯ ವಾಗ್ವಾದದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಬೆಳಸಿ ಬಳಸುತ್ತಾನೆಂಬುದನ್ನು ಗತಿಸಿದ ಗೆಳೆಯ ಡಿ.ಆರ್. ನಾಗರಾಜರು ತಮ್ಮ ಆಚಾರ್ಯ ಕೃತಿಯಾದ ‘ ಅಲ್ಲಮ ಮತ್ತು ಶೈವ ಪ್ರತಿಭೆ’ಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಗ ನೀವು ಅಮೇರಿಕಾದ ಯೂನಿವರ್ಸಿಟಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವನೋ ಒಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯನ್ನು ಸಂದರ್ಶಿಸಿ ಅವನಿಗೆ ಕಾಳಿದಾಸ ಗೊತ್ತೇ ಎಂದರೆ ಪ್ರಾಯಶಃ ಗೊತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನು ಸಂಸ್ಕೃತದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ನಾಡಿನ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಮಫ್ಯುಸಿಲ್ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಓದುವ ಕಾಲೇಜು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯೊಬ್ಬನಿಗೆ ಶೇಕ್ಸ್‌ಪಿಯರ್ ಯಾರೆಂದು ಖಂಡಿತಾ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಬಡತನದ ಮೂರನೇ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಯಾದ ಮೊದಲ ಜಗತ್ತಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಾಧನೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅದರ ರಾಜಕಾರಣ, ಅದರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ವಹಿವಾಟುಗಳು ತಿಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಚರಿತ್ರೆಯೂ ತಿಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿಯೂ ವೈeನಿಕವಾಗಿಯೂ ಬಹಳ ಎತ್ತರಕ್ಕೇರಿದಂತೆ ತೋರುವ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರು ಹೇಗೆ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮತದ ಉದಾತ್ತ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡೇ , ತಮ್ಮ ತಂತ್ರeನವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡೇ ಮುಗ್ಧರೂ, ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆರಾಧಕರೂ, ಜೀವ ಜಾಲವಾದ ಈ ಜಗತ್ತಿನ ಗ್ರಹಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಐರೋಪ್ಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸೂಕ್ಷ್ಮರೂ ಆಗಿದ್ದ ಅಮೇರಿಕಾದ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳನ್ನೂ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದ ಮೂಲ ನಿವಾಸಿಗಳನ್ನೂ ಮೋಸದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿ, ಅವರ ಗಾಢವಾದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿ, ಸ್ವಂತದ ಭಾಷೆಯಿಲ್ಲದ ಮೂಕರನ್ನಾಗಿಸಿ, ಮನುಕುಲದ ಚರಿತ್ರೆಯಿಂದಲೇ ಅವರನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟರು ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಅರಿಯದೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಕೊಂಡಾಡುತ್ತೇವೆ.
ಬಹುಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ, ಬಹು ದೇವ ದೇವಿಯರ ಆರಾಧನೆಯಲ್ಲೂ, ಬಹುರುಚಿಗಳಲ್ಲೂ, ಜೊತೆಗೇ ವಿಸಿಷ್ಟವಾದೊಂದು ನಾಗರಿಕತೆಯ ಜೀವನ ದೃಷ್ಟಿಯ ಏಕತೆಯಲ್ಲೂ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಬದುಕಿ ಉಳಿಯಲು ಕಲಿತಿದ್ದ ಭಾರತವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅವರಿಗೆ ಐರೋಪ್ಯಗೊಳಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಕ್ರಮದ ಏಕತಾನತೆಯಿಂದ ಕೆಲದಿನಗಳ ಮಟ್ಟಿಗಾದರೂ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯತ್ನಿಸುವ ಈ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರಿಗೆ ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅರಿವು ಟೂರಿಸ್ಟ್ ಮಟ್ಟದ್ದಾಗಿ ಮಾತ್ರ ಇರುತ್ತದೆ. ನಾನಿಲ್ಲಿ ಎಕ್ಸ್‌ಪರ್ಟ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆಯಾಗಲೀ, ಭಾರತವನ್ನು ನಿಜವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಜ್ಞರ ಬಗ್ಗೆಯಾಗಲೀ ಮಾತಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ.
ತಾತ್ಪರ್‍ಯದಲ್ಲಿ ನಾನು ಹೇಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಇಷ್ಟು : ನಾವು ಕನ್ನಡಿಗರು ನಾವಿರುವ ಸ್ಥಳದಲ್ಲೇ ಜಗತ್ತನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗಕಾರನ ಕಾಲದಿಂದ ಸಾವಿರ ವರ್ಷದಷ್ಟು ಕಾಲ ಬೆಳದೆ ಬಂದೆವು. ಜಾಗತೀಕರಣದ ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತೇ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತದೆಂಬ ಭ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವ ಸಂಚು ನಡೆದಿದೆ. ಜಾಗತೀಕರಣವೆಂದರೆ ನಿಜದಲ್ಲಿ ಅಮೇರೀಕರಣ. ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಂದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಗಿ ಮುಂದುವೆರೆದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಒದಗಿ, ನಮ್ಮ ಪರಿಸರವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಕುದುರೆಮುಖದ ಜೀವಜಾಲಸಂಪನ್ನ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಅದಿರನ್ನು ಇರಾನಿಗೋ ಜಪಾನಿಗೋ ಮಾರಿ, ನದಿಗಳನ್ನು ಚರಂಡಿಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ, ವರ್ಲ್ಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಸರ್ಟಿಫಿಕೇಟ್ ಪಡೆದು ಬೀಗಿ, ನಮ್ಮ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ನಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣವನ್ನು ಅನ್ಯರ ಆದೇಶದಂತೆ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಕನ್ಸೂಮರ್ ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಕಾಲವಿದ್ದು ಮುದಂದೊಂದು ದಿನ ಅರ್ಜೆಂಟೀನಾದಂತೆ ಆಗುವುದು. ಇರುಳು ಕಂಡ ಬಾವಿಯಲ್ಲಿ ಹಗಲು ಬೀಳುವುದು.
ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಬೇಕಾದ ಮಾತಿದು :
ಜಾಗತೀಕರಣದ ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವೇ ಒಂದು ಹಳ್ಳಿಯಾಗುತ್ತಿದೆಯೆಂಬ ಉತ್ಸಾಹವನ್ನೂ ಭರವಸೆಯನ್ನೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮುಗ್ಧರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಪ್ರಚಾರವಿದೆ. ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರುವವರೊಬ್ಬರು ಒಮ್ಮೆ ನನಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು: ‘ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಜನ ಹಸಿದು ಸಾಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂದು ನಮ್ಮ ಅಂತಃಕರಣ ಈಗ ಮಿಡಿಯುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿರುವುದು ಜಾಗತೀಕರಣ ತಂದಿರುವ ಅರಿವಿನಿಂದ ಅಲ್ಲವೇ’ ಈ ಹಿರಿಯ ಅಥ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಗೆ ನಾನು ವಿನಯದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿದೆ: ‘ ಅವರು ಹಸಿದು ಸಾಯುತ್ತಿರುವುದಕ್ಕೂ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಶೋಷಣೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದಲ್ಲವೇ ?’ ನನ್ನದು ವಿತಂಡವಾದವಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ತೋರಿರಬೇಕು. ಇರಲಿ. ಇದು ಸದ್ಯ ಹಲವರಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿ, ಆಶಾದಾಯಕವಾಗಿ ಮಿಡಿಯುತ್ತಿರುವ ಭ್ರಮೆ ; ಗಾಂಧೀಜಿಯ ಭಾರತವೂ ಮಾವೋನ ಚೀನವೂ ಈ ಭ್ರಮೆಯ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿದೆ. ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಹೇರುವ ಜಾಗತೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ನಾವು ಎಲ್ಲೂ ಊರದವರಾಗಿ, ಊರೇ ಇಲ್ಲದವರಾಗಿ ಅನಾಥರಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ – ಅಷ್ಟೆ. ಎಲ್ಲ ವಸ್ತುಗಳೂ ವಿಚಾರಗಳೂ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ದೊರಕುವ, ದೂರಗಳೇ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿ ಬಿಡುವ ಟೆಲಿವಿಷನ್ನಿನ ಗ್ಲಾಮರಿನ ಈ ವಿಶ್ವವೇ ಹಳ್ಳಿಯಾಗುತ್ತದೆಂಬ ಈಗಿನ ಸುಳ್ಳಿನ ಬದಲಾಗಿ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಹಳ್ಳಿಯೇ ವಿಶ್ವವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು.
ಜನಪರ ಸಮಾನತೆಯ ಹಸಿವು ಮತ್ತು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಹೊರತಾಗಿ ಆಧುನಿಕೀಕರಣದ ಹಸಿವು ಬೆಳೆದರೆ ಏನಾಗಬಹುದೆಂಬುದನ್ನು ಈ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ನಮ್ಮ ನಡುವಿನ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಲೇಖಕರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಈಗ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚನೆಯನ್ನೂ ರಫ್ತಿಗಾಗಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆಂಬುದೂ, ಇಡೀ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಇನ್ನೆಲ್ಲೂ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಪರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹುಡುಕುವ ಇಂಥ ನುರಿತ ಉದ್ಯಮಶೀಲರಾಗಿ ಬಿಟ್ಟ ಲೇಖಕರು ಇಲ್ಲವೆಂಬುದೂ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯವೇ ಇಲ್ಲವೆಂದೂ, ಇರುವುದೆಲ್ಲಾ ತನ್ನ ಹಾಗೆ ಬರೆಯುವ ಭಾರತಾಂಗ್ಲರ ಬರವಣಿಗೆಯೆಂದೂ ಹೇಳಿದ ಲೇಖಕನೊಬ್ಬ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ವಿಮರ್ಶಕರ, ಪ್ರಕಾಶಕರ ಕಣ್ಮಣಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ.
ಆಧುನಿಕವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಬಯಕೆ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಮೂಲೆಗೊತ್ತುವ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಅನುಸಂಧಾನದ ಮುಖೇನ ನಾವು ಕನ್ನಡವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಶೋಧಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೆಂದು ಒಬ್ಬಲೇಖಕನಾಗಿ ನನ್ನಲ್ಲೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ ಆಧುನಿಕತೆಯ ಈವರೆಗಿನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿಕೊಳ್ಳ ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಇದು ಆತ್ಮ ಕಥನವೇ ಹೊರತು ನಾನು ಬೆಳೆದ ಕಾಲದ ಒಟ್ಟು ಕನ್ನಡದ ಕಥನವಲ್ಲ.
ನನ್ನ ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ನನ್ನ ಕನ್ನಡ
ನಾನು ಓದಿದ ತೀರ್ತಹಳ್ಳಿ ಮಿಡ್ಲ್ ಸ್ಕೂಲಿನಲ್ಲಿ ಕುವೆಂಪು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದ ದಿನಗಳನ್ನು ನೆನಪುಮಾಡಿಕೊಂಡು ಅವರ ತುಂಟಾಟಗಳನ್ನು ರಸವತ್ತಾದ ಕಥೆಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ನಮ್ಮನ್ನು ರಂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಹೀರೋ ಆರೆಕೊಪ್ಪನೆಂಬುವನೊಬ್ಬ ಈಗಲೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಹುಲುಸಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಮೀಸೆಯನ್ನು ಹುರಿಮಾಡಿ ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತರಿಸಿ, ಕಪ್ಪು ಟೋಪಿ ಹಾಕಿರುತ್ತಿದ್ದ ಈತ ನಮಗೆ ಕುವೆಂಪು ಕಥೆ ಹೇಳಿ ಮಾತ್ರ ಹೀರೋ ಆದದ್ದಲ್ಲ. ಹಾವನ್ನು ಬರಿಗೈಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಬಾಲದಿಂದ ಅನಾಮತ್ತಾಗಿ ಹಿಡಿದೆತ್ತಿ, ಗರಗರನೆ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಬೀಸಿ ನಮ್ಮ ಬಾಯಿಗಳು ಗಾಬರಿಯಲ್ಲೂ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯಲ್ಲೂ ತೆರೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಕೊಡೆಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟು ಕಾಡಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ.
ಅದೇ ನಮ್ಮ ತುಂಗಾ ನದಿಯ ಆಚೆದಡದಲ್ಲಿರುವುದೇ ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿ. ಶೇಷಕ್ಕನ ಫಣಿವೇಣಿ ‘ಬೆಳಗಾಗೇಳುತ ಕನ್ನಡಿ ನೋಡಲು’ ನುಣ್ಣಗಾದದ್ದು ಅಲ್ಲೇ, ಕಿಂದರಿಜೋಗಿಯ ಕತೆ ನಡೆದದ್ದು ಅಲ್ಲ್ಲೆ- ಎಂದುಕೊಂಡು ನಮ್ಮ ವಾಸ್ತವ ಲೋಕದಲ್ಲೇ ನಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ ನಾವು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೂವಯ್ಯ ರಾಮಯ್ಯರು ನಮ್ಮ ಮಗ್ಗುಲಿಗಿಲ್ಲದೆ ನಾವು ತುಂಗೆಯ ಕಲ್ಲು ಸಾರವನ್ನು ದಾಟಿದ್ದಿಲ್ಲ.
ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಸೊಹ್ರಾಬ್ ರಸ್ತುಂ ಮೇಲೆ ಪದ್ಯ ಬರೆದಿದ್ದ ಪಂಡಿತ ನರಸಿಂಹ ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯದ ರುಚಿ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಲ್ಲೇ ಗತಿಸಿದ ನನ್ನೊಬ್ಬ ಮಿತ್ರ ಕೃಷ‌ಅಣ ಮೂರ್ತಿ ಭಟ್ಟ ಬೇಂದ್ರೆ ಕುವೆಂಪುರವರ ಕವನಗಳನ್ನು ಮೈನವಿರೇಳುವಂತೆ ಭಾವವಶನಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರೇಮಿಯಾಗಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಸಕೂಲಿನ ಒಡನಾಡಿ ಹಾ ಮಾ ನಾಯಕರು ಬೇಂದ್ರೆಯವರನ್ನು ಕರೆಸಿದ್ದು ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಕವಿ ಬೇಂದ್ರೆಯವರು ಕನ್ನಡಿಯ ಎದುರು ಕೂತು ಮುಖ ಕ್ಷೌರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ‘ಇದು ಮಂದಿಗಾಗಿ’ಎಂದು ತನ್ನ ಶೋಕಿಯನ್ನು ವಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಮೈಕ್ ಇರದ ನಮ್ಮ ಶಾಲೆಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಅವರು ‘ಬಳಗು’ ಕವನವನ್ನು ಓದಿದ್ದನ್ನಂತೂ ಮರೆಯಲಾರೆ. ಬೆಳಗನ್ನೇ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಕರಿಸಿ ತೋರುವಂತೆ ಅವರು ಕೈಗಳನ್ನು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಆಡಿಸುತ್ತ ಕಾವ್ಯದ ಮಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನನ್ನ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ತಂದ ಕ್ಷಣ ಅದೇ ಇರಬೇಕು. ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅನುಭವ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ; ಗುಡ್ಡ ಕಾಡುಗಳ ನಡುವಿನ ಹುಲಿಗಳು ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಮಲೆನಾಡಿನ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ನಾವು ಮೈಸೂರಿನ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಬಂದವರೊಬ್ಬರಿಂದ ಡಾರ್ವಿನ್ನಿನ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಕೇಳಿಸಿಕೊಂಡು ಬೆರಗಾಗಿದ್ದೆವು.
‘ಕಾನೂರು ಹೆಗ್ಗಡತಿ’ಓದಿದ ಮೇಲೆ ನನ್ನ ಮಡಿವಂತ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಮಳೆ ಬಿದ್ದ ವಾಸನೆ, ಹುರಿದ ಮೀನು, ಹೆಂಡದ ವಾಸನೆಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದ್ದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಮುಂದಿನ ದಿಮಗಳಲ್ಲಿ ಮಲೆನಾಡಿನ ಬೆಟ್ಟ ಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ ಇಣುಕುವ ಸೂರ್ಯೋದಯ ಬರಿ ಬೆಳಕಾಗಿ ನನಗೆ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ.
ತುಂಗಾ ತೀರದ ಅಗ್ರಹಾರದಿಂದ ನಿತ್ಯ ನಡೆದು ಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಬಂದು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಓದು ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇವತ್ತಿಗೂ ನನಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಉಳಿದಿದೆ. ಕಾರಂತರ ‘ಚೋಮನ ದುಡಿ’ ಓದಿದ ನಾನು ಮಡಿವಂತ ಪರಿಸರದ ಎಲ್ಲ ನಡಾವಳಿಯನ್ನೂ ನನ್ನೊಳಗೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ತೊಡಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಈ ಹೊಸ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲೇ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಬಸವ ಬುದ್ದರಂಥವರ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ವಿಚಾರಗಳಿಗಿಂತ ಮಿಗಿಲಾಗಿ , ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆ ತಂದಿದ್ದ ಆಧುನಿಕತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೇ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ವಿಚಾರಗಳು ಹಿನ್ನೆಲೆಗಿದ್ದವು. ಕಾಣದಂತಹ ಜುಟ್ಟನ್ನೂ, ಎದ್ದುಕಾಣುವ ಹಾಗೆ ಕ್ರಾಪನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟ, ಆಚಾರದಲ್ಲಿ ಮಡಿವಂತರಾದರೂ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ದಿಟ್ಟರಾದ, ಸ್ವಂತ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ವಿದ್ಯಾವಂತರಾಗಿದ್ದ ನನ್ನ ತಂದೆಯವರು ಗಾಂಧಿಯವರ ಹರಿಜನ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಓದಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.
*****
ಮುಂದುವರೆಯುವುದು