ಈ ವರ್ಷದ ಸ್ಕೂಲ್ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್ ದಿವಸದವರೆಗೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ಅತ್ಮ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋದವರಲ್ಲ. ತನ್ನನ್ನು ಎದುರಿಸುವ ಎದೆ ಯಾರಿಗೂ ಇಲ್ಲ ಎಂಬ ಧಿಮಾಕಿನಿಂದ, ತನ್ನ ತಾರುಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ಸತತ ಎಂಬ ಹುಂಬತನದಲ್ಲೇ ಆವರೆಗೂ ನಡಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಪಿ.ಟಿ. ಮಾಸ್ತರು. ಜೊತೆಗೆ ಲೈಬ್ರೇರಿಯನ್ ಕೂಡ. ಅವರಿವರು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡ ಸ್ಕೂಲ್ ಲೈಬ್ರರಿಯೆಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂರು ಕಪಾಟುಗಳು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಕರು. ಯಾವಾಗಲೊಮ್ಮೆ ಪಿ.ಟಿ. ಟ್ರೇನಿಂಗ್‌ಗೆಂದು ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಹೋಗಿಬಂದ ಹೊಸತರಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೊಸ ಅಟಗಳನ್ನೂ, ಹೊಸ ವ್ಯಾಯಾಮಗಳನ್ನೂ ಕಲಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವರು. ಶಾಲೆ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಆಡಲಿರುವ ತಮ್ಮದೇ ಅಟಗಳಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ನೆಟ್ಟ ಹುಡುಗರು, ಮಾಸ್ತರ ಹೆದರಿಕೆಗೆ ಆಟ ಅಡಿದ ನಟನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಶನಿವಾರ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಾಮೂಹಿಕ ಕವಾಯಿತು ನೋಡಲು ಆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುವರು ಶಾಲೆಯ ಬಯಲು ಅಂಚಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೀನುಪೇಟೆಗೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿ ಅದಾಗಿದ್ದರಿಂದ ತುಸು ಮೊದಲೇ ಹೊರಟವರು ಮೀನು ಬುಟ್ಟಿಗಳು ಬರುವವರೆಗೂ ಅಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವರು. ಈ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಂದ ಅದಕ್ಕೊಂದು ಬಗೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಗತ್ತು ಬಂದಿತ್ತು. ಆ ದಿನ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೆ ಬಹಳ ಕೆಲಸ – ಅವರು ಬಾಯಲ್ಲೊಂದು ಸೀಟಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಕೈಯಲ್ಲೊಂದು ತೆಳುವಾದ ಛಡಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಅತ್ತಿಂದಿತ್ತ ಓಡಾಡುವರು. ಅವರು ಸೀಟಿ ಊದಿದ ಕ್ರಮದಲ್ಲೇ ಅವರ ಸಿಟ್ಟಿನ ಭರ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ದೈಹಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಕ್ಷಮೆಯಿರದ ಕಟಿಣವಾದ ಶಿಸ್ತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಅವರಿಂದ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ದಾರಾಳವಾಗಿ ಬೈಗಳೂ, ಆಗಾಗ ಛಡಿಯೇಟುಗಳೂ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಕೊಡುವುದು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅವರು ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಶಿಯೆಂದು ಭಾವಿಸಿದ ಪಾಲಕರು, ಅದರಿಂದ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ನಿರಾತಂಕವಾಗಿದ್ದರು. ಆಗಾಗ ತುಸು ಗೊಣಗುತ್ತ ಬರುವವರಿಗೆ, `ಛಡಿ ಲಾಗೇ ಛಮ್ ಛಮ್, ವಿದ್ಯಾ ಆಯೇ ಘಮ್ ಘಮ್’ ಎಂಬ ಗಾದೆಯನ್ನು ಹೇಳಿ, ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊಡೆತ ತಿನ್ನದೇ ಇದ್ದ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಪಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಹುಟ್ಟಿಸುವರು.
ಶನಿವಾರದ ಡ್ರಿಲ್‌ಗೆಂದು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ಒಳ್ಳೆಯ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಮೀಸಲಿಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅರ್ಧ ತೋಳಿನ ಬುಶ್ ಶರ್ಟಿನಿಂದಾಗಿ ಅವರ ತೋಳಿನ ಸ್ನಾಯುಗಳು ಉಬ್ಬಿ ಕಾಣುವವು. ಮಿರಿಮಿರಿ ಮಿಂಚುವ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದ ಸೊಂಟದ ಮೇಲಿನ ಬೆಲ್ಟಿನ ಸ್ಟೀಲಿನ ಬಕಲ್ ಆಗೀಗ ಬಿಸಿಲಲ್ಲಿ ಘಳ್ಳೆನ್ನುವುದು. ಅವತ್ತು ಅವರು ಕಪ್ಪು ಶೂ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಬಿಸಿಲು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಪ್ಪು ಕನ್ನಡಕ ಕೂಡ ಹಾಕಿಕೊಂಡದ್ದುಂಟು.ಎಣ್ಣೆ ಹಾಕಿ, ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಎಳೆದು ಬಾಚಿಕೊಂಡ ಅವರ ಕೂದಲು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ನರೆಯತೊಡಗಿದ್ದು ಇನ್ನೂ ಅವರ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿಲ್ಲ ಅನ್ನಿಸುವುದು. ಲೇಝಿಮ್ ನಾದದೊಡನೆ ಕವಾಯಿತು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತ ಹೋದಂತೆ, ಅವರ ಅಂಗಿಯ ಬೆನ್ನು ಮತ್ತು ಎದೆಯ ಭಾಗ ಒದ್ದೆಯಾಗುವುದು. ಗಡ್ಡ ಮೀಸೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛ ಹೆರೆದು ನುಣುಪಾಗಿರುವ, ತುಸು ಮೊಡವೆ ಕಲೆಗಳ ಅವರ ಬೆಳ್ಳಗಿನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬೆವರು ಒಡೆಯುವುದು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಅವರ ಏದುಸಿರಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಆರೋಗ್ಯದ ಬದಲು ತುಸು ಆಯಾಸ ಸೇರಿಕೊಂಡಂತೆನಿಸುವುದು. ಇದೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆಯೂ ಅವರು ಒಂದೆರೆಡು ಪೋಲಿ ಮಾತು, ಒಂದೆರೆಡು ಪೋಲಿ ಸನ್ನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುವರು. ಇಂಥವಕ್ಕೆ ನಗುವ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳಿದ್ದರು. ಹೆಡ್‌ಮಾಸ್ತರರು ಕಂಡೂ ಕಾಣದಂತಿರುವರು. ಬೇರೆಯವರು ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಹಲ್‌ಕಟ್ ಕೆಲಸಗಳೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಅನಿಸುವಂಥವು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ಮಾಡಿದಾಗ ತಾಳಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಂಗತಿಗಳಂತೆ ತೋರುತ್ತಿದ್ದವು.
ಮೆಟ್ಟುವ ಚಪ್ಪಲಿಯಿಂದ ತಲೆಬಾಚುವ ರೀತಿಯವರೆಗೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ರಸಿಕತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಂತಿಕೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎಷ್ಟು ಅಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ನೋಡಿದರೂ ಉಳಿದ ಮಾಸ್ತರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲೇ ಸೇರಿಹೋಗಿರುವ ಕೃಪಣತೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿದರೂ ಕಾಣುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಶರ್ಟುಗಳನ್ನು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯ ಎಸ್‌ಕ್ವಾಯರ್ ಟೇಲರ್‌ನಿಂದ ಹೊಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಯಾರೋ ಮದುವೆಗೆ ಕೊಟ್ಟದ್ದನ್ನು, ತಮಗೆ ಇಷ್ಟವಾಗದಿದ್ದರೆ ಹೊಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರಲ್ಲ. ಬರುವ ಅಷ್ಟೇ ಹಣದಲ್ಲಿ, ಯಾವುದನ್ನೋ ಹಿಡಿದು, ಎಲ್ಲೋ ಉಳಿಸಿ, ತಮ್ಮದೇ ಮಟ್ಟ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಖ್ದಿಯ ಅಂಗಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡರೂ, ಅದು ಹೊಲಿಗೆಯ ಹೊಸತನದಿಂದ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಕಳೆ ಕೊಡುವಂತಿರುತ್ತಿತ್ತು.
ಯಾವ ಹೆಂಗಸು ಎದುರು ಹಾದರೂ ಅವರ್ ಅಕಣ್ಣು ಕ್ಷಣಾರ್ದದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅವಕಾಶ ಸಿಕಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಬೆಳೆದು ನಿಂತ ಸ್ಕೂಲಿನ ಪೋರಿಯರ ಹಿಂಭಾಗಕ್ಕೆ ಕೈ ಸರಾಗವಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ಯಾರಿಗೂ ಯಾವ ವಿವರಣೆಯನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟವರಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಕೆಲಸ ತಾವು ನಡೆಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೂ ಅಡ್ಡಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದವರಲ್ಲ. ಹುಡುಗಿಯರು ಒಂಭತ್ತು – ಹತ್ತನೇ ಕ್ಲಾಸು ತಲುಪುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಕೈಗೆ ಸಿಗದೇ ಓಡಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಪಳಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ಲೈಬ್ರರಿಯ ಪುಸ್ತಕದ ಕಾರಣಕ್ಕೋ, ಮುಂದೆ ಬರಲಿರುವ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮೇಳದ ತಯಾರಿಗೆಂದೋ ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ಕರೆಸಿದಾಗ ಅವರ ಜೊತೆ ಸರಳವಾಗಿ, ಯಾವ ಅನುಮಾನಕ್ಕೆಡೆ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಮಾತಾಡುವರು. ಯಾವ ಕೆಲಸಗಳನ್ನೂ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಫಾಜೀಲತನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗದ ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೂ ತುಸು ಗಲಿಬಿಲಿಯಾಗುವುದು. ಅವರು ಮಾತಾಡಿಸುವ ರೀತಿ, ಅವರು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು, ಅವರು ಹೊಗಳುವ ರೀತಿ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೂ ಬಹಳ ಹಿತವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರು ಮೈಮುಟ್ಟಿ ಮಾತಾಡಿಸಿದಾಗಲೂ ಅಂಥ ತಪ್ಪೇನೂ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಂತರ, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಅಪಖ್ಯಾತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ತಾವು ತಿಳಕೊಂಡಿದ್ದೇ ತಪ್ಪೇನೋ ಎಂದು ಕೆಲವು ಸಲ ಅನಿಸುವಂತಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಬಗ್ಗೆ ತುಂಬ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಪತ್ತೇದಾರಿಕೆ ಮಾಡುವವರು ಒಂಭತ್ತು ಮತ್ತು ಹತ್ತನೇ ಕ್ಲಾಸಿನ ಮಕ್ಕಳು. ಆಗ ತಾನೇ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಅವರ ಲೈಂಗಿಕ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಬೇಕಾದಾಗ ಪಡೆಯಬಲ್ಲ ಭ್ರಮೆ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಮತ್ತು ಬಹಳ ಶೋಕಿದಾರನಂತೆ ತೋರುವ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಹೀರೋ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ಕುತೂಹಲ, ತಾವೂ ತಲುಪಬಲ್ಲ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಅವರಿಗೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಕುತೂಹಲ ಹುಟ್ಟಿಸುವವು. ಅವರ ಸಾಹಸಗಳನ್ನು ಭೇಧಿಸಲು, ಯಾವಾಗ, ಎಲ್ಲಿಂದ, ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆಂದು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು ಒಂದು ಪತ್ತೇದಾರ ದಳವೇ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಅದರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಸಮೀರನೆಂಬ ಹುಡುಗ. ಅವನು ಇಲ್ಲಿ, ಅಜ್ಜನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಅವನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತುಸು ದುಡ್ಡು ಓಡಾಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅನೇಕ ದಿನಗಳ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಈ ತಂಡ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗದೇ ಇದ್ದುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ಯಾವ ಪುರಾವೆಯೂ ಸಿಗದೇ ಇದ್ದದ್ದರಿಂದ ಭಾರೀ ನಿರಾಸೆಯಾಯಿತು. ಅದನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಸಲುವಾಗಿ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೇ ಒಂದೊಂದು ಕಥೆ ಹುಟ್ಟಿಸತೊಡಗಿದರು. ಕೊನೆಯ ಪಿರಿಯಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಟಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟಾಗಲೋ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಊಟದ ಬಿಡುವಿನಲ್ಲೋ ಈ ಪಂಗಡದ ಸಭೆ ಸೇರುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಮಕ್ಕಳ ಊಹೆಯಲ್ಲೇ,ಜೀಜಾಬಾಯಿಯವರಿಗೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೂ ಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಯಿತು ನಿನ್ನೆ ಸಂಜೆ ಏಳು ಗಂಟೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಪೇಟೆಯಿಂದ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಮನೆಗೆ ಹೋದರು; ಅಲ್ಲಿ ಒಂಭತ್ತು ಗಂಟೆಯವರೆಗೂ ಇದ್ದರು ಎಂದೆಲ್ಲ ಕಲ್ಪಿಸಿ ಹೇಳತೊಡಗಿದರು. ಒಬ್ಬರನ್ನು ಮೀರಿಸುವಂತೆ ಒಬ್ಬರು ಕತೆ ಕಟ್ಟತೊಡಗಿದರು. ಅವರ ಕಲ್ಪನೆ, ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ಪಡೆಯತೊಡಗಿದೊಡನೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಜೊತೆ ಕಾರವಾರಕ್ಕೆ ಸಿನೇಮಾಕೆ ಹೋಗುವುದು, ಅವರ ಜೊತೆ ಅಲ್ಲೇ ರೂಮು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವುದೂ ಆಯಿತು. ಅತ್ತು ಮೂಗು ಕೆಂಪು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸ್ಟಾಫ್ ರೂಮಿನಿಂದ ಆಚೆ ಬರುವ ಹುಡುಗಿಯರು ಅವರ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಗ್ರಾಸವಾದರು. ನಿಜದಲ್ಲಿ, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಯಾವತ್ತೂ ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ನಗಿಸುವವರೇ ಹೊರತು ಅಳಿಸುವವರಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀ ಸಂಕುಲದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಅಪರಿಮಿತ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಗೊತ್ತಾಗುವ ಬಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು ನೋಡುವುದು, ತಮ್ಮ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುವ ಮನುಷ್ಯನೆಂದೇ ಹೊರತು ಬೇರೇನಲ್ಲ. ಹುಂಬತನದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, `ಅಂವ ಆಗ್ತಾನೆ, ನಾ ಯಾಕೆ ಆಗೂದಿಲ್ಲ’ ಎಂದು ಹುಡುಗಿಯರ ಬೆಂಚುಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾಮಿಕ ಚೀಟಿ ಇಡುವ ಮಟ್ಟಕ್ಕೂ ಈ ಅಸಹನೆ ಬೆಳೆಯಿತು.
ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಅದೇ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಸದಾ ಗಂಭೀರವಾಗಿರುವ ಅವರ ಮುಖದಲ್ಲಿ ದುರಂತ ನಾಯಕಿಯ ಛಾಯೆಯಿತ್ತು. ರೂಪವತಿಯಾದ ಹೆಣ್ಣು ಮದುವೆಯಾಗದೇ ಉಳಿದದ್ದೇ, ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ನಾನಾ ಕತೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಈ ಊರಿನಲ್ಲೂ ಆಯಿತು. ಅವರ ಗುಂಗುರು ಜಡೆ, ತುಸು ಭಾರವಾಗಿರುವಂತೆ ಅನಿಸುವ ಕಣ್ಣು, ಅವರ ನಡಿಗೆಯಲ್ಲೇ ಇರುವ ಏನೋ ನಿರಾಸಕ್ತಿ, ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ವಿಚಿತ್ರ ಗಾಂಭೀರ್ಯದಿಂದ ಅವರು ಯಾರಿಗೂ ನಿಲುಕದಂತಿರುವ ರೀತಿ- ಇದೆಲ್ಲವೂ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಘಟಿಸಿರಬಹುದಾದ ದುರಂತದ ಕುರುಹುಗಳೋ ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಕತೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ಈ ಊರಿಗೆ ಬರುವ ಮುಂಚೆ ಆಗಿರಬಹುದಾದ ಅವರ ಮಾಜಿ ಜೀವನದ ಪ್ರೇಮಭಂಗದ ಕುರಿತು ಕಲ್ಪನೆಗಳು ಸರಾಗ ಹರಿದವು. ಶಾಲೆಯಿದ ಅಷ್ಟೇನೂ ದೂರವಿರದ ಅವರ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಕೊಡೆ ಹಿಡಿದು ನಡೆಯುವರು. ಇಡೀ ಊರಿನಲ್ಲಿ ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಕೊಡೆ ಹಿಡಿಯುವವರು ಅವರೊಬ್ಬರೇ. ಈ ನಿತ್ಯದ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲೇ, ಅವರು ಎಲ್ಲರಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ, ಹಾಗೆಂದು ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಳುಕದ ವ್ಯಕ್ತಿಯೆಂಬುದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅವರ ಅಲಂಕಾರದ ಸರಳತೆಯಲ್ಲೇ ಆಕರ್ಷಣೆಯಿತ್ತು. ಅವರ ಮೋರೆಯ ಮೇಲೆ ಇದೆಯೆಂದು ಅನ್ನಿಸುವ ವಿಷಾದಕ್ಕೆ ಏನು ಕಾರಣವೋ ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.
ತಮ್ಮ ಮತ್ತು ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಕುರಿತು ಊಹಾಪೋಹಗಳು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು ತಲುಪಿದ್ದವು. ಬೆಳೆಯುವ ಹುಡುಗರ ಅತಿರಂಜಿತ ಕಲ್ಪನಾ ಜಗತ್ತಿನ ಅರಿವಿದ್ದ ಅವರು ಅದನ್ನು ಲಕ್ಷಿಸುವ ಗೋಜಿಗೆ ಹೋಗಲಿಲ್ಲ. ಯಾವತ್ತೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಶಾಲೆಯ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳ ಜೊತೆ ಮರ್ಯಾದೆ ಮೀರದವರಲ್ಲ. ಅವರ ಕಲಾಪಗಳೇನಿದ್ದರೂ ಹೊರಗೇ. ಶಾಲೆಯ ಗೇಟಿನ ಅಚೆ ನಿಂತು ಸಿಗರೇಟು ಸೇದುತ್ತಿದ್ದರು. ಶಾಲೆಯ ಮಾಸ್ತರೊಬ್ಬರು ಹೀಗೆ, ಗೇಟಿನಲ್ಲಿ ನಿಂತು, ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಓಡಾಡುವವರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಸೇದುವುದು ಹೆಡ್‌ಮಾಸ್ತರರಿಗೆ ಕಷ್ಟದ ವಿಷಯವಾದರೂ, ಅದನ್ನು ಅವರಿಗೆ ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳಲಾರದವರಾಗಿದ್ದರು. ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಎದುರು ಎತ್ತಲು ಅವರಿಗೆ ಯಾಕೋ ಭಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಎಲ್ಲ ಕಟ್ಟಳೆಗಳಿಗೂ ತಾವು ಅತೀತರೆಂಬತೆ, ಸುಬರಾಯಪ್ಪನವರು, ಮಿಲಿಟರಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮಾಂಸಾಹರಿ ಹೊಟೇಲಿನಲ್ಲಿ ಕೂತು ಕುಡಿದು, ತಿನ್ನುವರು. ಘಟಿಸಿದ, ಘಟಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಸಾಹಸದ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವಾಗ ಫಾಜೀಲ ಮಾತಾಡುವರು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಮಾಡದೇ ಇದ್ದರೂ, ಇದೆಲ್ಲದರ ಮೂಲಕ ಯಾವ ಮಿತಿಗಳನ್ನಾದರೂ ತಾವು ದಾಟಬಲ್ಲವರು ಎಂಬುದನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಸಾರಿಹೇಳುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಎಂದೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ, ತನಗಿದ್ದ ಈ ಅಪಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ತೊಡೆಯುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕಲಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಒಂದು ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಮೂಲಕ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ತನಗೆ ಬಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂಥದು ಅನ್ನುವುದನ್ನು ಅವರು ಬಲ್ಲವರಂತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಲಾಸಿಯ ಪ್ರಾಮಣಿಕತೆ ತಟ್ಟವಷ್ಟು ಬೇಗ, ಸಂಯಮಿಯ ವೃತ ನಿಜ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಅವರ ಬಳಿ ಬಂದು ತಮ್ಮ ಸಂಸಾರದ ಬಗ್ಗೆ, ಮತ್ತೆ ಯಾರಲ್ಲಿಯೂ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಡ ಮಂದಿಗೆ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲ. ಅವರನ್ನು ನಂಬಬಹುದು ಎಂಬ ಯಾವುದೋ ವಿಶ್ವಾಸ, ಗುಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಸಮರ್ಥನೆಂಬ ಯಾವುದೋ ಭರವಸೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಇತ್ತು. ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಸಂಕೀರ್ಣ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಅವರ ಬಳಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.
ಸ್ಕೂಲ್ ಗ್ಯಾದರಿಂಗ್ ದಿನ, ಅತಿಥಿಗಳ ಭಾಷಣ ಮುಗಿದು, ಎಲ್ಲರೂ ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಶುರುವಾಗಿತ್ತು. ಇತರ ಶಿಕ್ಷಕರ ಜೊತೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರೂ, ರಂಗಸ್ಥಳದ ಆಚೀಚೆ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡು, ಪಾತ್ರವಹಿಸುವರಲ್ಲದೇ ಬೇರಾರೂ ಅತ್ತ ಬರದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ದೀಪ ಆರಿ, ಮತ್ತೆ ನಿಧಾನ ಹೊತ್ತಿಕೊಂಡು ನಾಟಕ ಶುರುವಾಯಿತು. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಸೈಡ್‌ವಿಂಗಿನ ಅರೆಗತ್ತಲಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಮೇಕಪ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ನಟನಟಿಯರು, ಮುಂದಿನ ಸೀನಿಗೆ ಕಾಯುತ್ತ ಅಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲರ ಹಿಂದೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ. ಅವರ ಮುಂದೆ ಸವಿತಾ ಎಂಬ ಹುಡುಗಿ, ನಾಟಕದ ಮುಂದಿನ ಯಾವುದೋ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಸಜ್ಜಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದಳು. ಮಾಸ್ತರರು, ಅಭ್ಯಾಸಬಲದಿಂದೆಂಬಂತೆ, ಅವಳ ಹಿಂಭಾಗವನ್ನು ತಟ್ಟಿ, “ಸರಿಯಾಗೆ ಮಾಡೆ…. ಮಾತ್ ಮರೀಬೇಡಾ….”ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. “ಶಾಲೆ ಹೆಸರು ಮುಂದೆ ತರಬೇಕು…. ಶಾಲೆ
ಹೆಸರು” ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತ ಸವರಿದರು. ಅವಳು ತನ್ನ ಕೈಯಿಂದ ಅವರ ಕೈಯನ್ನು ಹಿಡಿದಳು. ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಗೊತ್ತಾಗುವುದರೊಳಗೆ, ಅವರ ಕೈಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದು ತಿರುಚಿದಳು. ನೋವಿನಿಂದ ಪ್ರಾಣ ಹೋದಂತಾಯಿತು. ಆಯ್ ಎಂದು ನರಳಿ, ಬಿಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಣಗಿದರೆ ಅವಳ ಹಿಡಿತ ಉಡದಂತಿತ್ತು.
ಅವಳು ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ತಿರುಚುವುದನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಮಾಸ್ತರರು ಬೆರಳುಗಳನ್ನು ಮಡಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಅವುಗಳ ಜೊತೆ ಬಗ್ಗಿದರು. ಬಗ್ಗುತ್ತ, `ಏ, ಹಾಹಾ, ಏನೇ, ಎಂತಾಕೇ ಮಾರಾಯಿತಿ’ ಎಂದೆಲ್ಲ ಕೆಳದನಿಯಲ್ಲಿ ನರಳುತ್ತ, ಹಲ್ಲು ಕಚ್ಚಿ ನೋವು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡು ಅವಳತ್ತ ನೋಡಿದರು. ಅವಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ಎಲ್ಲೋ ನೆಟ್ಟ ಹಾಗೆ ಅವರಿಗೆ ಅನಿಸಿತು. ಇವರ ಹಾಹಾಕಾರಕ್ಕೆ ಅವಳು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಲಿಲ್ಲ. ಮೇಕಪ್ ಮಾಡಿದ ಅವಳ ಮುಖ ಅವರಿಗೆ ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿತು. ಲಿಪ್‌ಸ್ಟಿಕ್ ಹಚ್ಚಿದ ತುಟಿಗಳು ಕೆಂಡ ಇಟ್ಟಂತಿದ್ದವು. ಅವರು ಮಂಡಿ ಊರುವವರೆಗೂ ಸವಿತಾ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಒಂದೂ ಮಾತಾಡದೇ ಅವರನ್ನು ತುಸು ತಳ್ಳಿದಳು. ಮತ್ತು ಏನೂ ಆಗಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ರಂಗಮಂಚದತ್ತ ಮುಖಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಿಂತಳು. ಎಲ್ಲವೂ ಕ್ಷಣಾರ್ದದಲ್ಲಿ ಮುಗಿದು ಹೋಯಿತು. ನಾಟಕ ನೋಡುತ್ತ, ತಮ್ಮ ಸರದಿಗಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದ ಯಾರಿಗೂ, ಈ ಯಾವುದೂ ಲಕ್ಷ್ಯಕ್ಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ.
ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೆ ನೋವಿನಿಂದ ಮತ್ತು ಅವಮಾನದಿಂದ ಜೀವ ಹೋದಂತಾಯಿತು. ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಒಂದು ಪೊಳ್ಳುತನ ಬಯಲಿಗೆ ಬಂದಂತಾಯಿತು. ಯಾವ್ ಕಾಮ ಪ್ರಚೋದನೆಯೂ ಇಲದೇ ಇದ್ದರೂ, ಬರೀ ಅಭ್ಯಾಸಬಲದಿಂದ ತಾನು ಹುಡುಗುಯರ ಹಿಂಭಾಗಕ್ಕೆ ಕೈ ಕಳಿಸುತ್ತೇನಲ್ಲ ಅನಿಸಿತು. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನ ಆಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಕೆದಕತೊಡಗಿದರು. ಯಾವತ್ತೂ, ಶಾಲೆಯ ಯಾವ ಹುಡುಗಿಯನ್ನೂ, ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಬಯಸಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಾತ್ರಿಯಾಗತೊಡಗಿತು. ಎಲ್ಲ ತೋರುಗಾಣಿಕೆ. ರಸಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಸುತ್ತ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಪೊಳ್ಳು ಗೋಡೆ. ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅವರ ಆತ್ಮವಿಮರ್ಶೆಯ ಸಾರಾಂಶವೆಂದರೆ – ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಫಾಜೀಲ ಎಳೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಜೀವನದ ಸತ್ಯಗಳು ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ತಾವು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಹಿಂದೆ ಇಂಥದೊಂದು ಬಯಕೆ ಇದ್ದಿರಬಹುದು. ಒಳ್ಳೆಯ ಗಂಡ, ಒಳ್ಳೆಯ ಅಪ್ಪ, ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಆಗತೊಡಗಿದೊಡನೆ ಸತ್ಯವನ್ನು ಕಣ್ಣಿಟ್ಟು ನೋಡುವ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.ಸಂಸಾರದ ಪಾತ್ರಧಾರಣೆಯನ್ನು ಮೀರುವುದಕ್ಕೆ, ನಿಜದ ಹತ್ತಿರ ಸರಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಇಂಥ ಒಂದು ಡೊಂಕು ಬೇಕು. ಇದಕ್ಕೆ ಹುಡುಗಿಯರ ಕುಂಡೆ ಸವರಬೇಕಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಅನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಇನ್ನು ಅದರ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.ಈ ಘಟನೆಯನ್ನೇ ಚಿಂತಿಸುತ್ತ, ಇದು ತನ್ನ ಒಳಗನ್ನು ಕೊರೆಯುವ ಮುಂದೆ ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಮರೆತುಬಿಡಬೇಕು,ಇತ್ಯಾದಿ ಇತ್ಯಾದಿ.
ಮಳೆಗಾಲದ ಮದ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೀಜಾಬಾಯಿ, ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆಇತ್ತು, ಊರುಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟರು. ಯಾರಿಗೂ ಅವರ ಸರಿಯಾದ ಕಾರಣಗಳು ಗೊತ್ತಿರಲ್ಲಿಲ್ಲ. `ಇಲ್ಲಿಂದ ಊರಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇನೆ’ ಯಂದು ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು, ಮದುವೆಯಾಗಲು ಹೊರಟಿದ್ದಾರೆ ಎಂದೂ ಕೆಲವರು ಅರ್ಥೈಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಹೊರಡುವ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಧಾರಾಕಾರ ಮಳೆ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನದಿಂದಲೇ ಶುರುವಾದ ಮಳೆ ನಿಂತಿರಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಬಿರುಸಾಡ ಗಾಳಿ, ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಜೀಜಾಬಾಯಿಯವರ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆ ಸಮಾರಂಭ ಮುಗಿಸಿ ಬಂದ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು, ಆ ಸಂಜೆ ಎಲ್ಲೂ ಹೋಗದೇ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಇದ್ದರು. ಸುಮ್ಮರು ಎಂಟು ಘಂಟೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಜೀಜಾಬಾಎಯ ನೆರೆಮನೆಯ ಹುಡುಗ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಮನೆಗೆ ಬಂದು, ಬಾಯಿಯವರು ಬರಲಿಕ್ಕೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಅಂದ. ಯಾಕೆ, ಏನು ಏಂದು ಮಸ್ತರರು ಕೇಳಿದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಅವನಿಗೂ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಏನೋ ಅನಾಹುತ ಆಗಿರಬಹುದೆಂದು, ತನ್ನನ್ನು ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಕರೆದಿರಬಹುದೆಂದು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪ ಭಾವಿಸಿದರು. ಆ ಮಳೆಯಲ್ಲಿ, ಕೊಡೆ ಹಿಡಿದು ಜೀಜಾಬಯಿಯ ಮನೆ ತಲುಪುವ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಅರ್ಧ ಒದ್ದೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮನೆ ಬಾಗಿಲು ಬಡಿಯುವ ವೇಳೆಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಕರೆಂಟು ಹೋಯಿತು. ಯಾರು ಯಾರು ಎಂದು ಕೇಳಿ, ಈಗಬಂದೆ ಎನ್ನುತ್ತ ಜಿಜಾಬಾಯಿಯ, ಮೇಣದ ಬತ್ತಿ ಹಚ್ಚಿ ಬಾಗಿಲು ತೆಗೆದರು. ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯುತ್ತಿರುವತೆಯೇ ಒಳ ನುಗ್ಗಿದ ಗಾಳಿ, ಅರೆಕ್ಷೆಣದಲ್ಲಿ ಜಿಜಾಬಾಯಿಯವರನ್ನು ಮುತ್ತಿ,ಸೀರೆಯನ್ನು ಅವರ ದೇಹಕ್ಕೆ ಒತ್ತಿ, ಸರ್ರನೆ ಮನೆಯಳೊಗೆ ಸುಳಿದು ಹೋದುದು, ಅಂಗೈ ಅಡ್ಡ ಹಿಡಿದಿದ್ದ ಅವರು ಕೈಯ ದಿಪದ ಜ್ವಾಲಯ ಕಳವಳದಲ್ಲೇ ಗೊತ್ತಾಯಿತ್ತು. ಹೊರಗಿನ ಆ ಮಳೆ, ಗಾಳಿ, ಕತ್ತಲು, ಮಿಂಚು, ಗುಡುಗುಎಲ್ಲವೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು, ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಹೋಗುವಂತೆ, ಹೋಗಿ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚುವಂತೆ ತಳ್ಳುತಿತ್ತು. ಅವರು ಹೋದರು. ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿಬಂದರು. ಭರ್ರಭರ್ರನೆ ಬೀಸುತ್ತಿದ್ದ ಗಾಳಿಯ ಸದ್ಡುತುಸು ಅಡಗಿದಂತಾಯಿತು. ಹೆಂಚಿನ ಸಂದುಳೊಳಗಿಂದ ನುಗ್ಗಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಗಾಳ್, ಸುಂಯ್ಯೆಂದು ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.ಮನೆಯೊಳೊಗೆ ಬೆಚ್ಚಗಿತ್ತು. ದೀಪವನ್ನು ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಚಿಕ್ಕ ಟೇಬಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟು, ಜೀಜಾಬಾಯಿಯಯವರು, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು ಉಪಚರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಆರಾಮ ಖುರ್ಚಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಿದರು. ಕಂಪಿಸುವ ಮೋಂಬತ್ತಿಯ ಜ್ವಾಲೆಯಿಂದಾಗಿ ನೆರಳುಗಳು ಓಲಾಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಇದುವರೆಗೂ, ತಮ್ಮನು ಈ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕರೆಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಂಥ ಯಾವ ಅನಾಹುತದ ಸೂಚನೆಯೂ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೆ ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಬದಲು, ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಅವರನ್ನು ಉಪಚರಿಸಿ ಕೂರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರು. ನಿಧಾನವಾಗಿ ಆ ಈ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಸಹನೆ ಮೀರಿ, ಯಾಕೆ ಕರೆಸಿದ್ದು ಎಂದು ಕೇಳಿಯೇಬಿಟ್ಟರು. ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೋಡುವಾ, ನಿಮ್ಮ ಜೊತೆ ಮಾತಾಡುವಾ ಅನಿಸಿತು ಎಂಬ ಉತ್ತರ ಕೇಳಿ ಅಧೀರರಾದರು. ಬೇರೆ ಏನೋ ಮಾತು ತೆಗೆಯಲು ನೋಡಿದರು. ಆದರೆ ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಮಾತ್ರ, ಯಾವುದನ್ನೂ ಕೇಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಮಾತಾಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಒಮ್ಮುಖ ಪ್ರೇಮ ನಿವೇದನೆಯನ್ನು ವಿವಿಧ ರೂಪಕಗಳ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಎಲ್ಲವೂ ಈ ದೈವಿಕ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕುದಾಗಿತ್ತು – ಆ ಧಾರಾಕಾರ ಮಳೆ, ಆ ಮೋಂಬತ್ತಿಯ ಬೆಳಕು, ಒಲಿದಿಬಂದ ಸುಂದರಿ ಎಲ್ಲವೂ. ಆದರೆ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ದರಾಗಿ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ.
ಜೀಜಾಬಯಿಯ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಬಾಲ್ಯ, ಯೌವನ, ಈ ಶಾಲೆಯ ಕೆಲಸ, ಬಾಲ್ಯಕಾಲ ಸಖಿಯರು – ಎಲ್ಲ ಯಾವುಯಾವುದೋ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಬರತೊಡಗಿದವು. ಊರಿನ ನದಿಯ ತೀರಕ್ಕೆ ಗೆಳತಿಯರ ಜೊತೆ ಹೋದಾಗ, ಮಂಗಗಳು ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿ ಓಡಿಬಂದದ್ದನ್ನು ಸವಿಸ್ತಾರ ಹೇಳಿದರು. ಬೆಳಗಾವಿಯ ಸಮೀಪದ ಊರಿನ ದೊಡ್ಡ ವಾಡೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಹುಟ್ಟಿದ್ದರು. ಅಪ್ಪನಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಹೆಂಡತಿಯರು. ಒಟ್ಟೂ ಆರು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹೆಣ್ಣು. ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಹಿರಿಯ ಹೆಂಡತಿಯ ಮಗಳು. ಸಂಗೀತದ ಬಗ್ಗೆ ಇದ್ದ ಪ್ರೇಮದಿಂದ ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಅದರ ಬೆನ್ನು ಹತ್ತಿಕೊಂಡರು.
`ಅಪ್ಪ ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಓದಿ ಮರಳಿ ಬಂದು ವಾಡೆಯನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಚಿತ್ರ ವಾತಾವರಣವಿತ್ತು. ಅಪ್ಪ ಯಾವುದನ್ನೂ ಮುಚ್ಚಿಡುವಂಥವರಲ್ಲ. ಮಹಾ ವಿಲಾಸಿ. ನೂರಾರು ಎಕರೆ ಹೊಲವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಮಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ನಮ್ಮಪ್ಪನ ಹೆಸರು ಬಾಬಾಸಾಹೇಬ. ಅದೆಷ್ಟೋ ಹಿಂದೆ ಪೇಶ್ವೆಗಳಿಂದ, ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಿಕರು ಶೌರ್ಯದ ಕುರುಹಾಗಿ ಈ ಬಳುವಳಿ ಪಡೆದು, ಇಲ್ಲಿ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದರು ಎಂದು ಅವನು ಯಾವಾಗಲೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ. ಮುಗಿಯದಷ್ಟು ಅಸ್ತಿ ಇತ್ತು. ಈಗಲೂ ಇದೆ.ನಮ್ಮಪ್ಪ ಇಲ್ಲ ಅಷ್ಟೇ. ಅವನು ಆಳು ಕಾಳುಗಳ ಮೇಲೆ ಸಿಟ್ಟಾಗುವ ರೀತಿ, ಅವರನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿ ಎರಡೂ ಅತಿಯಾಗಿತ್ತು. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ, ಒಂದು ದಿನವೂ, ಕೂತು ಓದು ಅಂದವನಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಾವೆಲ್ಲ ಓದಿದೆವು- ಯಾವುದರಿಂದಲೋ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರ ಹಾಗೆ. ಒಬ್ಬರಿಗಿಂತ ಒಬ್ಬರು ಬುದ್ದಿವಂತರು. ಯಾವಾಗಲೂ ಮೊದಲ ನಂಬರು ಪಡೆದವರು. ಮುಂದೆ ಮುಂದೆ ಓದಿದರು ಅಪ್ಪ ಇದನ್ನೇ ಮಾಡು ಎಂದು ಯಾವಾಗಲೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ.ನಮಗೆಲ್ಲ ಅಗಾಧ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವಿದ್ದಂತೆ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ನಮ್ಮಪ್ಪ ಎಲ್ಲರಿಗಿಂತ ಬೇರೆ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ನಾವು ಯಾರೂ ಮದುವೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕಿರುವ ಅನೇಕ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ, ನಾವೆಲ್ಲ ತೀರ ಎತ್ತರ ಅನ್ನುವುದೂ ಒಂದು. ಅಪ್ಪ ಯಾರ ಮದುವೆಗೂ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನೇ ಪಡಲಿಲ್ಲ. ಬೆಳೆದು ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಬಂದ, ಯೋಗ್ಯ ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳ ಮದುವೆಯೇ ಆಗದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಮದುವೆಗೆ ಯಾರು ಅಸಕ್ತಿ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ? ಅವರಿಗೆ ಸುತ್ತಲಿನ ಜನರ ಭಯವಾಗಲೀ, ಹಂಗಾಗಲೀ ಇರಲ್ಲಿಲ್ಲ.ಊರಿನ ಅತಿ ಶ್ರೀಮಂತನನ್ನು ಯಾರು ತಡವಲು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಾರೆ? ನಮ್ಮ ಅದೃಷ್ಟಕ್ಕೋ, ದುರಾದೃಷ್ಟಕ್ಕೋ, ಇಬ್ಬರೂ ಅಮ್ಮಂದಿರೂ ಅವನ ಹಾಗೆಯೇ ಇದ್ದರು. ಯಾರಿಗೂ ದಾದು ಮಾಡಿದವರಲ್ಲ. ನನಗೆ ಹೇಳಲು ನಾಚಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ- ಇಬ್ಭರ ಜೊತೆಯೂ ಮಲಗುತ್ತಿದ್ದ ಅಪ್ಪ, ನನಗೆ ಹದಿನೈದು ವಯಸ್ಸಾಗುವವರೆಗೂ, ಇಬ್ಭರಿಂದಲೂ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತಲೇ ಇದ್ದ. ಬೆಳೆದ ಮಕ್ಕಳು ಇದನೆಲ್ಲ ಯೋಚಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಅವನು ಭಾವಿಸಿದನು? ಅವನಿಗೆ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕೋಚವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇಬ್ಭರ ಜೊತೆಯೂ ಒಂದೇ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಲಗುತ್ತಿದ. ಅಲ್ಲಿ ಒಬ್ಭಳು ಇರುವಾಗಲೇ, ಅವನು ಇನ್ನೊಬ್ಬಳ ಜೊತೆ ಮಲಗತಾನೇನು ಎಂದು ನನು ಯೋಚಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಅಥವಾ ಇಬ್ಭರ ಜೊತೆಯೂ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನನಗೆ ಅವನ ಮೇಲೆ ಅಸಹ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವನಿಗೆ ಯಾರದೂ ಪರಿವೆಯಿರಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಮಕ್ಕಳ್ಳು, ಅವರವರ ದಾರಿ ಅವರವರು ನೋಡಿಕೋಬೇಕು ಎಂಡು ಹೇಳುತಾ ಇದ್ದ … ಒಮ್ಮೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಅಪ್ಪನ ಕಡೆಯ ಸಂಬಂಧದ ಮುದುಕಿಯೊಬ್ಬಳು, ಅಪ್ಪನಿಗೆ ಬುಧಿವಾದ ಹೇಳಲು ನೋಡಿದಳು. ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮದುವೆ ಮಾಡು ಅಂದಳು. ಅದಕ್ಕೆ ಅವನೇನು ಹೇಳೆದ ಗೊತ್ತೆನು? ಅವರವರೇ ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಲಿ. ನಾನಾಗಿ ಗಂಡು ಹುಡುಕಿ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ನನಗೆ ನಂಬಿಕೆಯಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ಯರನ್ನಾದರೂ ಕೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿಕೋಬೇಕಿದ್ದರೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಿ.ಯಾರನ್ನದರೂ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಿ ಬೇಕಿದ್ದರೆ…ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ಕರೆದು, ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಅವರ ಎದುರಿಗೇ ಬಾಯಿಬಿಟ್ಟು ಹೇಳಿಯೂಬಿಟ್ಟ. ನಮ್ಮ ಇಬ್ಬರೂ ಅಮ್ಮಂದಿರು ಮುಸುಮುಸು ನಗುತ್ತ ಈ ನಾಟಕ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು…’
`ನಾನು ಸಂಗೀತ ಕಲಿಯಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂದುದಕ್ಕೆ, ಹೋಗು ಜೀಜಾ…ಹೋಗು…ಅದರ ಎಲ್ಲ ಸೀಮೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸು ಅಂದ… ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲೇ ಸೀಮೆಗಳಿರದಿದ್ದರೆ, ಸಂಗೀತದ ಯಾವ ಸೀಮೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಹೋಗಲು, ಸಾಧ್ಯ? ವ್ಯಯಕ್ತಿಕ ಜರೂರು ಇಲ್ಲದೆಯೇ, ಯಾವುದನ್ನೂ ಅತಿಗೆ ಒಯ್ಯುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸುಖವಿದೆ? ನಮ್ಮಪ್ಪನಿಗೆ ನಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರೀತಿ ಇರಲ್ಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರೆ ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಿದಂತಾಗುವುದು. ಅವನಿಗೆ ಅತಿಶಯವಾದ ಪ್ರೀತಿ ಇತ್ತು.ಆದರೆ ಅವನು ನಮಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರ ನಾವು ತಾಳಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲವರಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಅವನ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿತನ ಎಂದೂ ಕೆಲವು ಸಲ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ…’
ಹೀಗೆ ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಹೇಳುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ, ಅವರ ಕತೆಯಲ್ಲಿ ನಾನಾ ವಿವರಗಳು ಸೇರಿಕೊಂಡವು. ಸಂಬಂಧವಿದೆ ಅನಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳು.ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ ಅನಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳು. ಊರ ಅಂಚಿನಿಂದ ಹಾದು, ಮುಂಬೈ ಸೇರುವ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ, ರಾತ್ರಿ ಹಾಯುವ ವಾಹನಗಳು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಚಿತ್ರ ಏಕತಾನದ ಸದ್ದು. ನಿದ್ದೆ ಬಾರದ ರಾತ್ರಿಗಳಲ್ಲಿ ಜೀಜಾಬಯಿ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದು ಭರ್ರೋ ಎಂದು, ಅದರ ಸದ್ದಿನಲ್ಲೇ ಅವರಿಗೆ ವಾಹನಗಳ ಭಾರ ಗೊತ್ತಗುತ್ತಿತ್ತು. ಚಕ್ರಗಳು, ರಾತ್ರಿಯ ನಿಶ್ಯಬ್ದದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಚರ್ರಚರ್ರನೆ ಅಪ್ಪಿ ಅಪ್ಪಿ, ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಸದ್ದು.
ಆ ಮನೆಯ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಹಜಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ದಿನ. ಆವತ್ತು ಎಲ್ಲರೂ ಗೋಕಾಕದ ಸಂತೆಗೆ ಹೋಗಿದ್ದರು. ಜೀಜಾಗೆ ತುಸು ಜ್ವರ ಬಂದತ್ತಿತ್ತು. ಮಾರನೇ ದಿನ ಸಂಗೀತ ಪರೀಕ್ಷೆ ಇತ್ತು. ಒಬ್ಬಳನ್ನೇ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟು ಎಲ್ಲರೂ ಸಂತೆಗೆ ಹೋದರು.ಎಲ್ಲ ಹೋದ ನಂತರ, ಒಬ್ಬಲೇ ಮನೆಯಿಡೀ ಓಡಾಡಿದ ಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ, ಅಲ್ಲಿಯ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ, ಕತ್ತಲು ತುಂಬಿಕೊಂಡ ಅಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಯಾವುದೋ ಇತಿಹಾಸವೊಂದು ಸಂಚು ಹೂಡಿ, ತಕ್ಕ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅನ್ನಿಸಿತ್ತು. ಜೀಜಾಬಾಯಿಗೆ ಸಂಗೀತದ ಅಭ್ಯಾಸ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸಾದ್ಯವೇ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಡಲು ಬಾಯಿ ತೆಗೆದಾಗ, ಖಾಲಿ ಮನೆ ಖಾಲಿ ಅನ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ. ಯಾರೋ ಅಲ್ಲೇ ಸುಳಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಭಾಸವಾಯಿತು. ತನ್ನನ್ನು ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ ಗಮನಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಅನಿಸಿತು. ಬಳುವಳಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟವನು ಯಾವ ಪೇಶ್ವೆಯಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದರು. ಖಡ್ಗವನ್ನು ಝಳಪಿಸುತ್ತ, ನೆತ್ತರನ್ನು ಚಿಮ್ಮಿಸುತ್ತ,ಪುಂಡ ಕುದುರೆಯ ಪಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಮುಂಗಾಲುಗಳಿಂದ ತಿವಿದು ನಿಗ್ರಹಿಸುತ್ತ, ತನ್ನ ಪೌರುಷವನ್ನು ಮೆರೆದ ಪೂರ್ವಿಕ ಯಾರಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿದಳು. ಅವನೂ ಎತ್ತರಕ್ಕಿದ್ದಿರಬಹುದು ತಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಹಾಗೆ, ಮತ್ತು ಬಲಶಾಲಿ. ಅವನಿಗೆಷ್ಟು ಹೆಂಡಂದಿರು? ಅವನ ಕೈಯಿಂದ ಸತ್ತವರ ಹೆಂಡತಿಯರು ಇತ್ತ ಶಾಪಗಳನ್ನು ಸುತ್ತಿಕೊಂಡೂ ತಾಳಿಕೊಂಡವನಲ್ಲವೇ? ಆ ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಅವಳಿಗೆ ತನ್ನ ಎತ್ತರದ ಬಗ್ಗೆ ಅಭಿಮಾನವೆನಿಸಿತ್ತು.
ಜೀಜಾ ವಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರು ದಿನ ಬಳಗಾವಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಕಲಿಯಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಳು. ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೋಗಿಬರುವುದು. ನಡು ವಸ್ಸಿನ ಸಂಗೀತದ ಗುರುಗಳು, ಒಂದು ದಿನ, ಹೆಂಡತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ,ಮೈ ಬಳಸಿ ಮುತ್ತು ಕೊಡಲು ನೋಡಿದ್ದರು. ಅವಳು ರಾಗ ಜೋಡಿಸಲು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ, ಹಿಂದಿನಿಂದ ಬಳಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಜೀಜಾಬಾಯಿಗೆ ಏನೂ ತೋಚದೇ ಓಡಿ ಬಂದರು. ಅದೊಂದೇ ಅವರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಗಂಡಸಿನ ಸಂಪರ್ಕ ಬಂದ ಘಟನೆ. ವಾರಗೆಯವರಂತೂ, ಬಾಬಾಸಾಹೇಬರ ಮಕ್ಕಳೆಂದರೆ,ಯೇನೋ ಭಯ, ಗೌರವದಿಂದ ದೂರವೇ ಉಳಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಯೋಗ್ಯತೆಯಲ್ಲೂ, ಎಲ್ಲರ ನಡುವೆ,ಅವರು ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಉಳಿದವರಿಗೆ ಅನಿಸುವುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಆತ್ಮೀಯರಾದ ಜೊತೆಗಾರ ಜೀವಗಳು ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಯಾವ ಹುಡುಗರೂ ಪೋಲಿ ನಗೆ ನಕ್ಕು, ಅಸಭ್ಯ ಮಾತಾಡಲಿಲ್ಲ. ಅಥವಾ ಅದು ಅವರ ಕಣ್ಣಿಗೇ ಬೀಳಲಿಲ್ಲವೋ ಅವರಿಗೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಿಲ್ಲ. ಅದರ ನಂತರ ಅವರು ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ, ಸಂಗೀತದ ನಾನಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಪಾಸು ಮಾಡಿದರು. `ನಿಜವಾದ ಸಂಗೀತ ನಡುವೆ ಯಾವಾಗಲೋ ನನ್ನ ಕೈಬಿಟ್ಟಿತು ಅಂತ ನನಗೂ ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು. ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ಅಂಕ ಗಳಿಸಿ ಪಾಸು ಮಾಡಬಲ್ಲವಳಾಗಿದ್ದೆನೇ ಹೊರತು ಜೀವಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾದ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ನನ್ನದಲ್ಲ ಅಂತ ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು.ಆಗ ಇಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಯ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಜಾಗ ಇದ್ದುದನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ದುಡ್ಡಿನ ಅಗತ್ಯ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಕೆಲಸ ಅಂತ ಒಂದಿದ್ದರೆ ಮರುಕಳಿಸುವ ದೈನಿಕ ಇರುತ್ತದಲ್ಲ ಅಂತ ಇಲ್ಲಿ ಬಂದೆ…’ ಅಂದರು.
ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ಕಥೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಮನಸ್ಸು ಎಲ್ಲಿಯೋ ಹೋಗಿ ಬರತೊಡಗಿತ್ತು. ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ನಡುವೆ ಯಾವಾಗಲೋ ನಿಂತುಹೋದ ತಮ್ಮ ಸಂಸಾರದ ಗಾಡಿ ನೆನಪಾಗತೊಡಗಿದ್ದವು. ಯಾಕೆ, ಏನಾಯಿತು ಎಂದು ಪರಸ್ಪರ ಕೇಳುವುದಕ್ಕೂ ಪುಸತ್ತು ಇಲ್ಲದವರುಹಾಗೆ, ಕೇಳುವ ಗರಜೇ ಇಲ್ಲದ ಉಡಾಫೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸಾರ ಸಾಗಿಸತೊಡಗಿದ ಬಗ್ಗೆ ತುಸು ನಾಚಿಕೆಯಾಯಿತು.ಮಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದಾಳಲ್ಲ ಎಂದು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅನ್ನಿಸಿತು. ಸುಳ್ಳು ಹೇಳಬಾರದು, ನನ್ನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಅನಿಸಿದ್ದನ್ನೇ ಹೇಳಬೇಕು-ಅದೇ ಇವಳಿಗೆ ನಾನು ಸೂಚಿಸುವ ಗೌರವ ಎಂದು ಅನಿಸಿತು. ಅವಳಿಗೂ ನನ್ನ ಕತೆಯನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳಬೇಕು ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಬಲವಾಗಿ ಅನಿಸಿದರೂ, ಏನನ್ನು ಹೇಳಬೇಕು ಎಂದು ಮಾತ್ರ ತೋಚಲಿಲ್ಲ. ಸಿರ್ಸಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಪ್ರೇಯಸಿ ಚಂಪಾಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲೇ ಅಂದುಕೊಂಡರು.ಸರಿಹೋಗಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಅನಿಸಿತು. ತನ್ನ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ತಾನು ಮುಂದಿನ ಹೆಡ್ ಮಾಸ್ತರಾಗಬಹುದು ಎಂದು ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಸೂಚನೆ ಕೊಟ್ಟ ಬಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ಸವಿತಾ ಎಂಬ ಆ ಹುಡುಗಿ ತನ್ನ ಬೆರಳ್ಯ್ ತಿರುಚಿದ ಬಗ್ಗೆ- ಇವೆಲ್ಲ ಅವರ ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ಮಾತುಗಳಾಗಿ ಮರುಕಳಿಸಿದ್ ಹಾಗೆ,ಇದಲ್ಲ ಇದಲ್ಲ ಅನಿಸತೊಡಗಿತು.
ಇತ್ತ ಕಡೆ, ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಮಾತು ಅವರು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರನ್ನು ಹೇಗೆ ಗುಪ್ತವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸಿದರೆಂಬುದರತ್ತ ತಿರುಗಿತ್ತು. ಅವರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಶರ್ಟು, ಯಾವ ದಿನ ಅವರು ಕೂದಲು ಕತ್ತರಿಸಬಹುದೆಂದು ತಾನು ಮನಸ್ಸಲ್ಲೇ, ತನಗೆ ತಾನೇ ಪಂಥ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ರೀತಿಯನ್ನು ಹೇಳಿದರು. ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಗೆ, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೆ, ತಾವು ಇಂಥ ಒಂದು ಉತ್ಕಟ ಪ್ರೇಮಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಅನಿಸತೊಡಗಿತ್ತು.ನಲವತ್ತರ ತುಸು ಆಚೆ ಇರಬಹುದಾದ ಜೀಜಾಬಾಯಿ, ಇಪ್ಪತ್ತರ ಹುಡುಗಿಯ ಹಾಗೆ, ಇದು ತನ್ನ ಮೊದಲ ಪ್ರೀತಿ ಎಂದೆಲ್ಲ ಮಾತಾಡತೊಡಗಿದಾಗ ಅವರಿಗೆ ಅಸಹನೀಯ ವೇದನೆಯಾಯಿತು. ಅವರಿಗೆ ಜೀಜಾಬಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಆದರ, ಗೌರವ, ಅವರ ಸೌಂದರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅಭಿಮಾನ, ಆಸೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾದಷ್ಟೂ ಒಳಗೊಳಗೇ ಕುಸಿದರು. ತಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೋ ಜೀವಸೆಲೆಯೊಂದು ಬತ್ತಿಹೋಗಿದೆ ಎಂದು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅನಿಸಿತು. ಆತ್ಮಕ್ಕೆ ಆರಾಧನೆಯ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಶಾಖ ಕೊಡುವ ಪ್ರೇಮವನ್ನು, ವಿವಶತೆಯಲ್ಲಿ ಫಕ್ಕನೆ ಒಡೆವ ಗುಟ್ಟುಗಳನ್ನು, ಕಾಣದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಕ್ರಮಿಸುವ ಅಪ್ಪಯದ ರೋಮಾಂಚನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ತಾನು ಅಸಮರ್ಥನಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ ಅನಿಸಿತು. ಅವರ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಸಿಗದ ಪ್ರಶೆಗಳು ತುಂಬಿದವು:ಇಷ್ಟು ದಿನ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದ ಇವಳು ಹೊರಡುವ ಹಿಂದಿನ ದಿನ ಯಾಕೆ ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ? ಆ ಹುಡುಗಿ ಕೈ ತಿರುಚಿದ್ದು ಇವಳಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೇ?ಇದೆಯೆಂದು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಂಡ ನನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನೇ ಪರೇಕ್ಷೆಗೆ ಒಡ್ಡುತ್ತಿದ್ದಾಳೆಯೇ?ನನ್ನ ಒಳ ಸೆಲೆ ಒಣಗತೊಡಗಿರುವುದು ತಿಳಿದಿದೆಯೇ? ನನ್ನನ್ನು ಯಾವುದರತ್ತ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ಹೀಗೆಲ್ಲ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ? ನಾನು ಹೂಂ ಅಂದರೆ ಇಲ್ಲೇ ಉಳಿಯುತ್ತಾಳೆಯೇ? ಜೀವವನ್ನು ಪಲ್ಲಟ ಗೊಳಿಸುವ ಏನೋ, ಹಟತ್ತನೆ ಜರುಗಬಹುದೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾಳೆಯೇ? ಈವತ್ತಿನ ಬೀಳ್ಕೊಡುಗೆ ಸಮ್ಮರಂಭದಲ್ಲಿ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ತೀರಾ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿದಳೋ ಹೇಗೆ? ಅವಳಿಲ್ಲದೇ ಶಾಲೆ ಭಣಗುಡುವುದನ್ನು ರಸವತ್ತಾಗಿ ಹೇಳಿದ ಡ್ರಾಯಿಂಗ್ ಮಾಸ್ತರರ ಭಾಷಣವನ್ನು ನಂಬಿದಳೋ ಹೇಗೆ? ಅವರ ಸಮೀಪ ನಿಂತು, ಅವರ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಕೈ ಇಟ್ಟ ಜೀಜಾಬಯಿಯ ಸಮೀಪ್ಯದಿಂದ, ಮತ್ತು ಅವರ ದೇಹದಿಂದ ಹೊಮ್ಮುವ ತೆಳುವಾದ ಪರಿಮಳದಿಂದ, ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಕಳವಳ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಯಾವತ್ತೂ ಹೀಗಾದ್ದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈಗ ಇದನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸಬೇಕೋ ಗಿತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ. ಏನು ಹೇಳಿದರೂ ಅವಳು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ ಅನಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಸುಮ್ಮನೆ ಇವಳ ಜೊತೆ ಮಲಗಿ, ಬೆದೆ ಬಂದ ಇವಳನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಿ ಹೋಗುವಂಥ ಸನ್ನಿವೇಶ ಇದಲ್ಲ ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗಿತ್ತು. `ನಾನು ಸಂಸಾರಸ್ಥ ಜೀಜಾಬಾಯಿಯವರೇ’ಎಂಬ ಮಾತಿಗೆ, ಅವಳು `ನನಗೇನು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲವೇ?’ಅಂದಳು. ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ತಮ್ಮ ಮಾತಿನ ಅಸಂಗತತೆಯಿಂದ ಪೆಚ್ಚಾದರು. ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಪ್ರತಿ ಮಾತಿನಲ್ಲೂ ಅತ್ಮ ವಿಶ್ವಾಸವಿತ್ತು. ಇನ್ನು ಮುಂದುವರಯಲಾರದು ಎಂದನಿಸಿ, ಅವಳ ಪಾಡಿಗೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆಯೊಳಗೆ ಸರಿಹೋಗುತ್ತಾಳೆ ಎಂದನಿಸಿ, `ನಾನು ಹೋಗುತ್ತೇನೆ ಜೀಜಾಬಾಯಿಯವರೇ’ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದೇ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರು ಎದ್ದು ಹೊರಟೇ ಬಿಟ್ಟರು.
ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಊರು ಬಿಟ್ಟು ಹೊರಟು ಹೋದ ನಂತರ ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರ ಚಿತ್ತದಲ್ಲಿ ಉಳಿದದ್ದು ಚೆಲ್ಲಿಬಿದ್ದ ನಾನಾ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ರ. ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಹೇಳಿದ ಅನೇಕ ಸಂಗತಿಗಳು ಆಗಾಗ ವಿವರ ವಿವರಗಳಲ್ಲಿ ಮರುಕಳಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಇವೆಲ್ಲ ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಅಂಟಿಬಿದ್ದ ರೀತಿಗೆ ಅವರಿಗೇ ಅಶ್ಚರ್ಯವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ರಾತ್ರಿ, ಜೀಜಾಬಾಯಿಯ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಅವರೇ ಸ್ವತಃ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಲು ಹೋದಾಗ, ಅವಳಿಗಾಗಿ ಇಡೀ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕೈಯಿಂದ ತಡವಿ, ತಡವಿ ಹುಡುಕಾಡಿದ್ದು ನೆನಪಾಗುತ್ತಿತ್ತು.ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ನುಣುಪು, ಅದರ ಓರೆಕೋರೆಗಳು, ಅದರ ದೊರಗುತನ, ಅದರ ಬೆಣೆಗಳು, ತೂರಿಬಂದು ಅಂಗೈಯನ್ನು ತಲುಪಿದ ತಂಪುಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಕೈಗೆ ಗೋಚರಿಸಿದ ಬಾಗಿಲ ಸಂದಿ- ಅವರ ಬೆರಳ ತುದಿಗಳು ಇಡೀ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತ,ಗ್ರಹಿಸುತ್ತ, ತವಕದಿಂದ ಹುಡುಕುತ್ತಿದ್ದವು. ಹಿಂದೆ ಜೀಜಾಬಾಯಿ ಬಂದು ನಿಂತಿದ್ದು ಗೊತ್ತಾಯಿತು. ಅವರ ಬೆರಳುಗಳು ಚುರುಕಾದವು. ಇನ್ನೂ ದೀಪ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಗಿ ಅಗಳಿ ಸಿಕ್ಕು, ಬಗಿಲು ತೆರೆದೊಡನೆ, ಹೊರಗಿನ ಜಗತ್ತು ಸಪ್ಪೆ ಅನಿಸಿತು. ಇನ್ನೂ ಕೂತಿರೋಣ ಅನಿಸಿತು. ಅವರ ನಿರ್ಧಾರ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುವ ಮುಂಚೆಯೇ, ಜೀಜಾಬಾಯಿಯೇ ಏನೋ ಹೇಳಿದರು. ಏನದು ಎಂದು ಸುಬ್ಬರಾಯಪ್ಪನವರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೊತ್ತಾಗಲೇ ಇಲ್ಲ. ಏನಿದ್ದರೂ ಒಂದೇ ಎಂಬಂತೆ ಅವರು ಬಾಗಿಲು ದಾಟಿದ್ದರು.
*****
