ಕಲ್ಲು ಹೇಳಿದ ಕಥೆ

ಹೌದು! ಕಲ್ಲುಗಳೂ ಕತೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ‘ಹಂಸಗೀತೆ’ಯಂಥ ಸಿನಿಮಾ ಹೊರಬರಲು ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಕೋಟೆ ಕೊತ್ತಲಗಳು ಕಾರಣ, ಶಾಂತಲೆಯ ನೃತ್ಯಭಂಗಿ ನೆನಪಿಸಲು ಬೇಲೂರಿನ ಶಿಲಾಬಾಲಿಕೆಯರು ಕಾರಣ, ಆಸೆ ಆಮಿಷಗಳನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ನಿರ್ವಾಜ್ಯ ಪ್ರೀತಿ-ಪ್ರೇಮ ಬಿಂಬಿಸಲು ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳದ ಏಕಶಿಲೆಯ ಗೋಮಟೇಶ್ವರ ಕಾರಣ. ಹಾಗೆ ಇಂದೂ ಕಲ್ಲುಕಥೆ ಹೇಳುವಂತೆ ಮಾಡಬಲ್ಲ ಸಮರ್ಥಶಿಲ್ಪಿಗಳು ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಕ ಕೆತ್ತನೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ದೇಶ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ಮಾರುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದು ಆಪ್‌ಟುಡೇಟ್ ಕಲಾ ಕೇಂದ್ರವದು. ಅಲ್ಲಿ ೬೦-೭೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕುಶಲ ಕರ್ಮಿಗಳು ಆಸ್ಥಾನ ವಿದ್ವಾಂಸರಂತೆ ಬೇರು ಬಿಟ್ಟಿದರು. ಎಷ್ಟೇ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಶಿಲ್ಪಿಗಳಾದರೂ ಹೊಸಬರಿಗೆ ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶವೂ ಸಿಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಜಾಣ್ಮೆ ಆ ಆಸ್ಥಾನ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗಿತ್ತು.

ಒಮ್ಮೆ, ಹೇಗೋ ಕೇಶವ ಮಾಲೀಕರನ್ನು ಕಂಡು ಮೂರು ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಅವರ ಮುಂದಿಟ್ಟು, ‘ಈ ಮೂರು ನೋಡಲು ಒಂದೇ ರೀತಿ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಒಂದೊಂದು ಶಿಲ್ಪದಲ್ಲೂ ಒಂದೊಂದು ವಿಶೇಷವಿದೆ. ಇಂಥವುಗಳಿಗೆ ವಿದೇಶಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬೇಡಿಕೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ದಯಮಾಡಿ ಪರಾಂಬರಿಸಿ’ ಎಂದ.

ಮಾಲೀಕ ನೋಡಿದ. ಶಿಲ್ಪಿಯ ಕರಚಮತ್ಕೃತಿಯ ಕೈವಾಡಕ್ಕೆ, ಕುಸುರಿ ಕೆಲಸದ ಜಾಣೆಗೆ ಮಾರುಹೋದ. ಆದರೆ ಎಷ್ಟೇ ಪರಿಶೀಲಿಸಿದರೂ ಅದರ ವಿಶೇಷದ ಅರಿವಾಗಲಿಲ್ಲ. ತಕ್ಷಣ ಮಾಲೀಕ ತನ್ನ ಕಲಾಕೇಂದ್ರದ ಶಿಲ್ಪಿಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿ- ‘ಇದರ ವಿಶೇಷ ತಿಳಿಸಿ’ ಎಂದ.

ಟೇಪು ತಂದು ಅಳತೆ ಮಾಡಿದರು. ತಕ್ಕಡಿಯಲ್ಲಿ ತೂಕಹಾಕಿದರು. ಒಳ್ಳೆ ಶಿಲೆಯೇ ಅಲ್ಲವೇ ಎಂದು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಉಹುಂ… ತಿಪ್ಪರಲಾಗ ಹಾಕಿದರೂ ಅವುಗಳ ಹೆಚ್ಚಳ ಅವರಿಗೆ ಅರಿವಾಗಲಿಲ್ಲ.

‘ನಮ್ಮ ಕಲಾಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಇವನೂ ಸೇರಿಬಿಡುವನೇನೂ’ ಎಂಬ ಕಾತರ ಕಾಡಿತು ಎಲ್ಲರನ್ನು- ಆದರಿಂದ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರೂ ಒಂದೊಂದು ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ತೆಗೆದರು.

‘ಈ ಶಿಲ್ಪ ಪರವಾಗಿಲ್ಲವೇ ಹೊರತು ಅದ್ಭುತವೇನಲ್ಲ’

‘ಯಾವ ಶಿಲ್ಪಿ ಬೇಕಾದರೂ ಇಂಥ ಶಿಲ್ಪ ಕೆತ್ತಬಲ್ಲ’

‘ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಂತಿಕೆಯೇ ಇಲ್ಲ’ ಎಂದು ವಿಭಾಗದ ಹೆಡ್ ಎನಿಸಿಕೊಂಡ ಗಜಾನನಾಚಾರಿ ತಲೆ ತಿಂದ.

ಗಜಾನನಾಚಾರಿ ಮತ್ತೆ ಮೂರು ಶಿಲ್ಪ ನೋಡಿದ.

ನಿಜಕ್ಕೂ ಇವು ತುಂಬಾ ಸೊಗಸಾಗಿದೆ. ಈ ನೆವದಲ್ಲಿ ಕೇಶವನನ್ನು ಕಲಾಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಸಂಚಕಾರ ಬಂದೀತು ಎಂಬುದನ್ನು ಗುಣಾಕಾರ, ಭಾಗಾಕಾರ ಮಾಡಿ ನೋಡಿ ಮಾಲೀಕರ ಬಳಿ ತೆರಳಿದ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಚಮಚಗಳೊಂದಿಗೆ.

‘ಗಜಾನನಾಚಾರಿ ಏನು ವಿಶೇಷವಿದೆ ಈ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ’ ಎಂದರು ಮಾಲೀಕರು.

‘ವಿಶೇಷವೇನಿದೆ’ ಸ್ವಾಮಿ, ಬೆಲ್ಲದಚ್ಚಿನಂತೆ ಮೂರು ಶಿಲ್ಪಮಾಡಿದಾನೆ. ಮೂರನ್ನೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಮಾರಬಹುದು. ನಮ್ಮನ್ನು ಮೂರ್ಖರು ಮಾಡುವ ಕುತಂತ್ರವಿದು. ಕೆಲಸ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ನೇರವಾಗಿ ಕೇಳು ಎನ್ನಿ ಸ್ವಾಮಿ’ ಎಂದ.

ಶಿಷ್ಯಮಂಡಳಿ ಕೋರಸ್‌ನಲ್ಲಿ ‘ಹೌದು’ ಎಂದಿತು.

ಆ ತಕ್ಷಣ ಕೇಶವ ‘ನನ್ನ ಶ್ರಮವನ್ನು ಹೀಗೆ ಛೇಡಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಇವು ಒಂದು ರೀತಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಮೂರು ಕೋತಿಗಳಂತೆ-ಒಂದೊಂದು ಕತೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಅದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಒಂದು ಯೂನಿಟ್ಟಾಗಿ ಮಾರಬೇಕೇ ಹೊರತು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಲ್ಲ’ ಎಂದಾಗ ಎಲ್ಲಿ ‘ಅದೇನು ವಿಶೇಷ ತೋರಿಸಲು ಹೇಳಿ ಸ್ವಾಮಿ, ಬಾಯಿಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದರೆ ನಾವು ನಂಬುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಕ್ಕೂ ಸಾಕ್ಷಿ ಪುರಾವೆ ಬೇಕು’ ಎಂದರು ಶಿಷ್ಯಕೋಟಿ.

‘ಅಯ್ಯಾ ಕೇಶವ, ಅದೇನು ವಿಶೇಷ ಎಂಬುದನ್ನು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ತಿಳಿಸುವಂಥನಾಗು’ ಎಂದರು ಕಲಾಕೇಂದ್ರದ ಮಾಲೀಕರು.

ತಕ್ಷಣ ಕೇಶವ ಒಂದು ಗಾಜಿನ ಗೋಲಿ ಹಿಡಿದು ‘ನೋಡಿ ಈ ಗೋಲಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಬೊಂಬೆಯ ಒಂದು ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದರೆ ಅದು ಇನ್ನೊಂದು ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಎಂದರೆ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಪದೇಶ ನೀಡುವವರು ಅತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಿಂದ ಒಂದು ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ ಇನ್ನೊಂದು ಕಿವಿಯಿಂದ ಆಚೆ ಬಿಡುವವರದು ಒಂದು ವರ್ಗ. ಇನ್ನೊಂದು ಬೊಂಬೆಗೆ ಈ ಗೋಲಿ ಹಾಕುವೆ ನೋಡಿ. ಅದು ಎಷ್ಟು ಕುಲುಕಿದರೂ ಈಚೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇವರೊಂದು ರೀತಿ ಪರಮ ಸ್ವಾರ್ಥಿಗಳು. ಮೂದೇವಿಯಂತೆ ಮುಗಮ್ಮಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇಂತಹವರಿಂದ ಈ ಸಮಾಜಕ್ಕೇನೂ ಸೇವೆ ಆಗದು’ ಎಂದಾಗ ಮಿಕ್ಕವರು ಬೆಕ್ಕಸಬೆರಗಾಗಿ ‘ಮೂರನೆ ಶಿಲ್ಪದ ವಿಶೇಷವನ್ನು ಏನು ಅದು ಹೇಳಿ’ ಎಂದರು.

‘ಈ ಶಿಲ್ಪದ ವಿಶೇಷ ಅಂದರೆ ಈ ಕಿವೀಲಿ ಗೋಲಿ ಹಾಕ್ತಿನಿ ನೋಡಿ. ಕುಲುಕಿದಾಗ ಗೋಲಿ ಶಿಲ್ಪದ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತೆ’ ಎಂದು ಗೋಲಿ ಬಾಯಿಂದ ತೆಗೆದ.

‘ಇದರ ಅರ್ಥವೇನು’ ಎಂದರು ಮಾಲೀಕರು.

‘ಓದಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಜನೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಸಜ್ಜನನ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಅಣಿಮುತ್ತುಗಳು ಬರುತ್ತೆ ಗಾದೆ ಮಾತುಗಳು ಬರುತ್ತೆ. ವೇದಾಂತದ ಸಾರ ಬರುತ್ತೆ.

‘ಸಜ್ಜನನಾದರೆ ಒಳ್ಳೆ ಮಾತು ದುರ್ಜನನಾದರೆ’

‘ದುರ್ಜನನಾದವನೂ ಬಾಯಿಂದಲೇ ಮಾತಾಡಬೇಕಲ್ವೆ, ಅವನು ಒಳ್ಳೆಯ ಅಂಶ ಹೃದಯದಲ್ಲೇ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅನಾಗರೀಕನಂತೆ ಮಾತಾಡ್ತಾನೆ. ಹೊಲಸು ಮಾತುಗಳನ್ನು, ಅಶ್ಲೀಲ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸ್ತಾ ಹೋಗ್ತಾನೆ. ಸಮಾಜದ ಪಾಲಿಗೊಂದು ಪೀಡೆ ಆಗ್ತಾನೆ. ಎಲ್ಲರಿಂದ ಶನಿ ಅನ್ನಿಸ್ಕೋತಾನೆ’ ಎಂದಾಗ ಶಿಲ್ಪಿ ಸಮೂಹ ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಿತು.

ಕಲಾಕೇಂದ್ರದ ಮಾಲೀಕರು ಈ ಕಾನ್‌ಸೆಪ್ಟೆ ತಮಗೆ ತುಂಬ ಪ್ರಿಯವಾಯಿತೆಂದು ಹೇಳಿ ಈ ಶಿಲ್ಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಗೋಲಿಯೊಂದನ್ನು ನೀಡುವುದು ಅಗತ್ಯ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಶಿಲ್ಪ ವಿಭಾಗದ ಯಜಮಾನ್ಯ ಅವನಿಗೇ ಒಪ್ಪಿಸಿದರು.

‘ಕಲ್ಲು ಹೇಳಿದ ಕಥೆ’ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಮುಕ್ತಾಯ.
*****
(೦೭-೦೬-೨೦೦೨)